Het vroegere gebouw van de Pensioenraad

In De Haagse Tijden van 5 april 2022 stond het verhaal van Bonnie Spaans over haar tijd bij De Nederlanden van 1845 en het markante gebouw waarin deze verzekeraar was gehuisvest. Dat deed mij denken aan mijn tijd bij de Pensioenraad en vanaf 1967 bij het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds in het grote gebouw op de Benoordenhoutseweg 46.

September 1965

In juli 1965 kwam ik van school en ging natuurlijk eerst vakantie vieren. In september vonden mijn ouders, beiden middenstanders, dat er genoeg was geluierd en dat het tijd werd om te werken. Mijn vader adviseerde mij bij de overheid te solliciteren. Dan had je zekerheid en bij 65 jaar naast je AOW ook een pensioen. Wat nou, pensioen bij je 65ste, dat was nog zo ver weg... Maar naar aanleiding van advertenties stuurde ik een aantal sollicitaties naar overheidsinstanties, waaronder de Pensioenraad. De naam was bekend, een ver familielid had er gewerkt. In de advertentie stond dat je daar een salaris van 392 gulden tot 1.010 gulden kon verdienen. Ik dacht met mijn HBS-diploma dat laatste bedrag te kunnen krijgen. Wist ik veel van ambtelijke salarisschalen en periodieke verhogingen…

De Pensioenraad reageerde als eerste en ik werd uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek. Ik werd aangenomen als adjunct-commies op arbeidsovereenkomst voor 392 gulden (die 1.010 gulden zou ik pas na acht jaar krijgen) en tijdens mijn dienstplichttijd, die komende was, zou het dienstverband worden opgeschort. Op maandag 20 september meldde ik mij in dat grote gebouw en werd via de afdeling PZ naar de afdeling Pensioenen en Toelagen gebracht. Het was een zaal met drie blokken van vier bureaus dus zaten wij daar met elf man en één vrouw bij elkaar. Ik werd geïnstrueerd door een van de drie ambtenaren aan het blok, de heer Larroque, een Indische man. Er werkten destijds veel mensen met een Indische achter-grond bij de Pensioenraad. 

Aan de hand van een pensioenaanvraag - het betrof de aanvraag van ene heer Bais uit Den Helder die meer dan veertig jaar op de Rijkswerf had gewerkt - werd mij uitgelegd hoe de uitgebreide en ingewikkelde berekening volgens de toenmalige Pensioenwet 1922 tot een bruto pensioen leidde. Toch niet gek, dat werken bij de overheid en dan bij je 65ste een aardig pensioen ontvangen. Maar daar moest ik toen nog 45 jaar op wachten.

Het gebouw

De geschiedenis van het gebouw ken ik niet, maar het was een indrukwekkend gebouw met de hoofdingang aan de Benoordenhoutseweg. Een brede trap leidde naar de voordeur en de grote hal. Daar waren de trappen naar boven en naar beneden en het trappenhuis had fraaie, gebrandschilderde ramen. De ambtenaren (de Pensioenraad ressorteerde onder het ministerie van Binnenlandse Zaken) van de verschillende afdelingen zoals Pensioenen en Toelagen en Pensioenbetalingen zaten op grote zalen, wat veel herrie gaf door de telefoongesprekken en het geratel van de handrekenmachines. Op de ponsafdeling, waar fraaie ponseuses rondliepen, was nog meer lawaai. De kleinere afdelingen als Juridische Zaken en Medische Zaken waren beter gehuisvest. De afdelingschefs hadden een eigen kamer, net als de directieleden.

Reorganisatie

In de tijd dat ik bij de Pensioenraad zat (op 29 november ging ik in militaire dienst) werd er vier avonden per week overgewerkt van 17.30 uur tot 20.30 uur en speelde er een reorganisatie. De afdelingen Pensioenen en Toelagen en Pensioenbetalingen moesten integreren tot de afdeling Pensioengerechtigden. Voor veel ambtenaren een spannende tijd, want hoe ging die afdeling eruitzien en wie werden de chefs? Woensdag 17 november vierde ik er mijn twintigste verjaardag (met zoals door de collega’s werd voorgeschreven saucijzenbroodjes van Engelhardt uit de Van Hoytema-straat) en op maandag begon ik aan mijn laatste drie dagen op Bureau 3 van die nieuwe afdeling PG. Op woensdag werd ik uitgezwaaid door mijn collega’s en veel plezier toegewenst de komende achttien maanden. 

Terug na de militaire dienst 

Mijn militaire diensttijd heb ik al eerder beschreven in DHT van 24 januari 2023. Door de in januari 1966 in werking getreden Algemeen Burgerlijke Pensioenwet was de Pensioenraad inmiddels omgedoopt tot Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds. Na mijn afzwaaien op 5 april 1967 zat ik die maandag daarop weer achter een bureau op het nog steeds bestaande Bureau 3. Er was inmiddels geautomatiseerd en de berekeningen werden nu door de computer verricht. Dat gaf nog een hoop problemen met boze telefoontjes van gepensioneerden die op hun eerste pensioen zaten te wachten en daardoor werd er nog steeds vier avonden overgewerkt. Voordeel: extra inkomsten. Maar wat de ambtenaren het meest bezighield was de bestemming van het ABP in het kader van de verplaatsing van rijksdiensten naar elders in het land. Apeldoorn en Lelystad werden genoemd, maar het werd uiteindelijk Heerlen. Dat werd als het einde van de wereld beschouwd en gaf een hoop heisa. Alleen de jongere ambtenaren zagen een betere huisvesting daar wel zitten.

Tussendoor werd er hard gewerkt en had ik leuke contacten met onder andere de collega’s Folkert Stakenburg, Dick Tamerus en Frans van Kesteren. Ook aan de (Indische) dames Maureen, Patty, Esther en Babs denk ik met plezier terug. Er kwamen nieuwe collega’s uit Limburg om alvast het ‘pensioenvak’ te leren. Er werd een speciaal klasje geformeerd. Ik herinner mij nog de stapavonden die begonnen in de kroeg en eindigden in The Crazy Horse. Regelmatig was er weer een reorganisatie en kwam ik via Bureau Nieuwe Toekenningen op Bureau Herzieningen terecht. Om mij heen werd druk gesolliciteerd en ook ikzelf schreef brieven naar omliggende gemeenten. Ik was inmiddels begonnen met de studie Gemeente-administratie dus moest ik bij een gemeente gaan werken.

Vertrek bij het ABP 

Op 1 juli 1969 kon ik in dienst treden van de gemeente Delft en bezocht regelmatig de naar Heerlen verhuisde collega’s Frans en Babs en hun partners. Toen het ABP in zijn geheel was overgegaan naar Heerlen werd het gebouw bewoond door de Inspectie voor het Brandweerwezen. In mijn Edese tijd zat ik in de redactie van een boekwerk over brandweer en rampen-bestrijding dat werd uitgegeven door Reed Elsevier. En laat deze uitgever nu uitgerekend in het oude ABP-gebouw zitten. Voorafgaande aan de daar gehouden redactievergaderingen liep ik altijd even door het gebouw.

Met dit verhaal is de (Haagse) cirkel rond: Wagenstraat, lagere school en mulo, Handelsdagschool/HBS, Pensioenraad, militaire dienst en ABP. De rest van mijn ambtelijk bestaan heb ik doorgebracht bij de gemeente Delft, de provincie Zuid-Holland en vanaf 1978 bij de gemeente Ede.