Koninklijke schoonheid in eenvoud

Op 27 april vieren we Koningsdag. In vrijheid. Waar we te allen tijde ontzettend dankbaar voor moeten zijn. Op het Malieveld draaien de molens en eten we suikerspinnen. In vele Haagse straten hopen kinderen op een kleedje met speelgoed en ander bijeen verzameld koopwaar een spaarcentje bij te verdienen. Op vele pleinen klinkt vrolijke muziek. We zingen, dansen en toosten op de koning. Gezelligheid alom. Het mag allemaal. We zien op de televisie de prinsesjes koekhappen en onze majesteit een toiletpot werpen. De beelden geven mij altijd een dubbel gevoel. Want in hoeverre zijn de leden van het Koninklijk Huis vrij om te doen en te laten wat ze willen? Ze zijn immers gewrongen in een keurslijf van regels, protocollen en verwachtingen. Wat jammer is. Want dat onze koning, bij wie het groengele bloed rijkelijk door de aderen stroomt, ook plezier kan beleven aan alledaagse gewoontes en geneugten is alom bekend. 

Als kind zette Willem-Alexander met regelmaat de hofhouding op stelten met zijn grappen en grollen. Hij plaagde graag zijn moeder door plat Haags te praten. In een interview met Wilfried de Jong ter gelegenheid van zijn vijftigste verjaardag vertelt de koning dat hij het leerde spreken door naar Koot en De Bie te kijken. Wel uit lijfsbehoud, omdat hij op school gepest werd vanwege zijn provinciaals Baarns accent. In de jaren negentig woonde Willem-Alexander, die in zijn studententijd Prins Pils werd genoemd, op het Noordeinde 66. Het is Haags publiek geheim dat hij in die tijd met regelmaat een zak patat haalde bij ’t kleinste winkeltje in de Papestraat. Daar raakte ik op een goede avond in gesprek met onze toekomstige koning, die overigens uit hetzelfde bouwjaar 1967 komt, en ik vertelde hem dat ik jaren eerder zijn moeder had ontmoet. 

Op dinsdagochtend 20 februari 1979 wordt er in klas zes van basisschool Onze Wereld aan de Brandstraat aandachtig geluisterd naar meester Huub van Blijswijk. Het is precies een week voor mijn twaalfde verjaardag. Omdat ik graag en schijnbaar te veel babbel en grappen maak, heb ik een ereplaats vooraan. Maar nu ben ik stil. Met volle aandacht luister ik naar wat de meester vertelt over de Nederlandse geschiedenis, mijn favoriete vak. De klok tikt al tegen het middaguur aan als er geklopt wordt en de deur opengaat. Schoolhoofd Ton Hendriks stapt samen met H.K.H. Prinses Beatrix het lokaal binnen. Een golf van verbazing gaat door de klas heen. Het is even doodstil. Maar de rust wordt al snel verbroken door de enthousiaste begroeting van de goedlachse prinses en het daaropvolgende gegiechel en gestommel van de leerlingen. 

In het jaar voor haar inauguratie in 1980 wilde prinses Beatrix ter voorbereiding op haar koningschap kennismaken met alle facetten en lagen van de maatschappij. Een onderdeel daarvan was het bezoeken van een aantal achterstandswijken. De toekomstige vorstin wilde zich daarmee op de hoogte laten stellen van de aldaar heersende sociale problematiek. Het was een doelbewuste keuze van de aankomende koningin om door middel van officieuze werkbezoeken kennis te vergaren van het stuk Nederland dat zij niet van nabijheid kende. De kennismaking verliep grotendeels in stilte en anonimiteit, omdat ze daardoor meer mensen kon zien en spreken.

In 1979 bezoekt prinses Beatrix Den Haag. Ze vergezelt een aantal keer zuster Marie Joseph van de Ven, bijgenaamd de Rode Non vanwege haar grote maatschappelijke betrokkenheid, tijdens haar welzijnswerk in de Haagse achterstandsbuurten Transvaal en Schilderswijk. Zo kan het dus gebeuren dat op een donkere en koude winterdag koninklijk bezoek de school binnenstapt. 

Geïnteresseerd in wie we zijn en wat we doen loopt prinses Beatrix de leerlingen af. Hier en daar wat handenschuddend en een praatje makend. Op een gegeven moment staat onze toekomstige koningin bij mij aan tafel. Ze vraagt of ik al zin heb in de komende krokusvakantie. Ik kijk de prinses met pretoogjes aan, knik ja en vraag of ze volgende week op mijn twaalfde verjaardag wil komen. Even lijkt de prinses te twijfelen over het antwoord, om vervolgens met een hartelijke glimlach en een aai over mijn bol afscheid te nemen van de klas. Het is tijd om te lunchen. De foto die dan gemaakt wordt is veelzeggend. We zien van links naar rechts schoolhoofd Ton Hendriks, directeur schoolbestuur Peter Barten, prinses Beatrix en zuster Marie Joseph van de Ven. Geen koninklijke maaltijd. Wel een eenvoudige lunch, aan een gewone tafel met een kop thee. Waarbij onze toekomstige vorstin haar eigen boterhammen in een plastic zakje heeft meegenomen. Hoe mooi is dat. Koninklijke schoonheid in eenvoud.