Op de planken: muziekversie van slag om Den Haag

Als woordvoerder van de burgemeester van Den Haag heb ik de herdenking van de slag om de residentie in mei 1940 een paar keer meegemaakt. Ernstige toespraken, kransleggingen, veteranen. Maar dit jaar kan het ook anders: als muziek­theater­voorstelling!

Als voorproefje ga ik op bezoek tijdens een van de eerste repetities van de mensen die hiervoor tekenen: Joost Schreuders en Robert Gieben, de kern van muziek-collectief Roest! Dat betekent: geen Last Post, geen militaire kapel, maar een mix van funk, pop, ballads, reggae, rap en rock. Op de muziek die uit twee gitaren, een keyboard en een drumstel klinkt, bezingen Salomé Pegler en Karel Mahieu wat inwoners van Den Haag en omstreken op 10 mei 1940 moeten hebben ondergaan. 

Daar ligt de focus, niet op de geschiedenis van het gevecht om de residentie zelf. Dat verhaal komt aan bod in een video, waardoor het als het ware het decor is voor het muziektheater. Dat is mede door de inzet van de ‘draagbare kunst’ van performancekunstenaar Lichel van den Ende niet alleen gevoelig, strijdbaar en humoristisch, maar soms ook heftig. Geen voorstelling voor jonge kinderen dus.

De slag in een notendop

Hoewel er over alle facetten van de slag om Den Haag heel veel artikelen, boeken, documentaires, foto’s, radio- en televisie-items zijn gemaakt, kan het geen kwaad om er nog wat meer ruchtbaarheid aan te geven. Daarom in een notendop. 

Op 10 mei 1940 vanaf 1:30 uur ’s ochtends trekt een luchtvloot van 1100 vliegtuigen over het Zuid-Hollandse kustgebied. Het is een verrassingsaanval van Hitler, die de Nederlanders wil laten denken dat hij op Engeland uit is. Maar boven de Noordzee draaien de vliegtuigen om. Het werkelijke doel is de vliegvelden bij Valkenburg, Ypenburg en Ockenburg in te nemen, koningin Wilhelmina, de regering en het opperbevel gevangen te nemen, Den Haag te bezetten en Nederland op de knieën te krijgen.

Wakker geschud

Alleen, de Nederlanders draaien zich niet nog eens om in hun bed. De Duitse operatie schudt ze juist wakker. Ook al omdat Duitse jachtbommenwerpers, die niet genoeg brandstof aan boord hebben voor een schijnmanoeuvre boven de Noordzee, regelrecht op legerkamp Waalsdorp afkoersen. Om 4:15 uur zijn de drie vliegvelden doelwit van bommenwerpers. En vanaf 4:30 uur werpen de teruggekeerde transportvliegtuigen 3000 parachutisten af.

Toch mislukt Hitlers plan compleet. Ondanks gebrek aan materieel, munitie en manschappen en ondanks de minstens 546 doden die vallen, weet het Nederlandse leger ’s middags de 3 vliegvelden te heroveren. Daarbij schakelt het zo’n 220 vliegtuigen en ruim 2700 Duitse militairen uit. Op 12 en 13 mei vertrekken koningshuis en kabinet naar Engeland.

Voor Nederland betekent dit uitstel van executie: op 14 mei bombarderen de Duitsers Rotterdam en op 15 mei volgt de capitulatie. Maar voor het verloop van de Tweede Wereldoorlog is de slag om Den Haag cruciaal. De Britten winnen de luchtoorlog om Engeland, die twee maanden later begint. De verliezen van de Duitsers in de slag om de residentie tellen daar zeker in mee.

Dat de overwinning maar van korte duur is, is nog onbekend voor de twee Hagenaars die in de muzikale voorstelling de slag doormaken. Wil je het zó meebeleven, dan kan dat op vrijdag 3 mei om 16 en om 20 uur in Theater in de Steeg aan het Westeinde 165a, tickets via denhaag.com. Klassiek kan daarna ook altijd nog: de militaire kapel speelt op 8 mei om 20 uur in Amare, hier kan je je voor aanmelden, en de herdenking zelf is op 10 mei om 14 uur aan het Ilsyplantsoen in Ypenburg.