Het kerstverhaal in Haagse Musea

Over de hele wereld klinkt binnenkort deze tekst uit de bijbel, uit het evangelie van Lucas: “En zij baarde haar eerstgeboren Zoon, en wond Hem in doeken, en leide Hem neder in de kribbe, omdat voor henlieden geen plaats was in de herberg.” Het is natuurlijk het kerstverhaal, het verhaal van de geboorte van Jezus Christus. Verschillende musea In Den Haag hebben schilderijen in de collectie die belangrijke momenten uit dat kerstverhaal weergeven. Een aantal staat in het depot en deze schilderijen zijn dus niet te zien. Een extra reden om ze eens als illustratie van het kerstverhaal tevoorschijn te halen. 

De tocht naar Bethlehem

De Romeinse keizer Augustus had een decreet uitgevaardigd dat alle inwoners van zijn rijk geregistreerd moesten worden. Voor deze ‘volkstelling’ moest iedereen naar de plaats waar hij vandaan kwam. Daarom gingen Jozef en de zwangere Maria van Nazareth in Galilea, hun woonplaats, naar Bethlehem, de plaats waar het voorgeslacht van Jozef vandaan kwam. Omdat er geen plaats in de herberg was, moesten ze een plekje zoeken in de stal. Daar baarde Maria haar eerstgeboren zoon. Ze wond hem in doeken en legde hem in een kribbe.  

De herders in het veld

In de nacht dat Jezus geboren werd, lagen er vlak bij Bethlehem herders in het veld. Ze hielden de wacht over hun schapen, toen ze opeens een helder licht zagen waar ze enorm van schrokken. Maar er verscheen ook een engel die zei dat ze niet bang moesten zijn. Integendeel, zei de engel, ik breng goed nieuws. Hij vertelde dat de herders naar Bethlehem moesten gaan, omdat daar de redder was geboren. De herders zouden het kind vinden in een kribbe, in doeken gewonden. Nadat de engel had gesproken, hoorden de herders een prachtig hemelkoor dat zong: “Ere zij God in de hoogste hemelen, en vrede op aarde, in de mensen een welbehagen.”

De herders in de stal 

De herders gehoorzaamden de engel en gingen naar Bethlehem. Daar vonden ze Maria en Jozef en inderdaad het pasgeboren kind in een kribbe, met naast de kribbe een os en een ezel. De herders stonden vol bewondering, in aanbidding naast de kribbe. Nadat ze dit wonder hadden gezien, vertelden ze aan iedereen het bijzondere verhaal, waarna ze weer teruggingen naar hun kudde in het veld. 

De drie wijzen

Het stadje Bethlehem lag in Judea en de koning van Judea was Herodes. Niet lang na de geboorte van Jezus kwamen in Jeruzalem, de hoofdstad van Judea, drie wijze mannen aan. Omdat ze een ster hadden gezien, wisten ze dat er een nieuwe koning geboren was en ze waren op zoek naar die koning. Herodes riep zijn priesters en leraren bij elkaar die konden vertellen dat in de heilige boeken stond dat het kind in Bethlehem zou worden geboren. Herodes zei in het geheim tegen de drie wijzen dat ze naar Bethlehem moesten gaan en hem verslag moesten uitbrengen nadat ze het kind gezien hadden. De wijzen gingen op pad en waren blij te zien dat de ster ze de weg wees. De ster bleef staan boven de plaats waar het kind was. Ze knielden bij het kind neer en gaven het geschenken: goud, wierook en mirre. 

De kwade plannen van Herodes

De interesse van Herodes in het pasgeboren kind had geen vriendelijke reden. Hij vreesde de concurrentie. Deze nieuwe koning zou hem van zijn troon stoten. In de nacht hoorden de drie wijze mannen een stem die zei: “Ga niet terug naar Herodes”. Ze besloten deze waarschuwing te volgen en gingen via een andere weg terug. Ook Jozef werd in een droom gewaarschuwd. Een engel sprak tot hem: “Neem het kind en zijn moeder en vlucht naar Egypte”. Jozef volgde deze raad op en hij bracht Maria en Jezus in Egypte in veiligheid. Herodes was woedend toen hij hoorde dat de wijzen zich niet aan de afspraak hadden gehouden om hem te vertellen waar het kind was. En hij nam geen halve maatregelen: hij gaf opdracht om alle kinderen in Bethlehem van twee jaar en jonger te doden. Op die manier dacht hij van zijn concurrent af te komen. Vanuit Egypte gingen Jozef, Maria en Jezus naar Nazareth, waar Jezus opgroeide. 

Ook voor wie, zoals ik, niet religieus is, is het kerstverhaal te zien als een verhaal over een nieuw begin, een verhaal van hoop en het overkomen van moeilijkheden. En het heeft, zoals we zien, veel kunstenaars geïnspireerd tot het maken van schilderijen. Ik wens alle lezers en de samenstellers van De Haagse Tijden een gezellige kerst en oudejaarsavond. En een mooi 2022 met weer leuke en mooie afleveringen van deze krant.