De koning te rijk

De kranten en praatprogramma’s op televisie staan de dag voor Koningsdag in het teken van één vraag: wat voor weer zal het zijn? Niet onbelangrijk, want een succes­volle Koningsdag valt en staat met droog weer. Van kermisklant tot haringkraam, van vrijmarktdeelnemer tot koninklijke familie, iedereen wil weten hoe die zich op die dag moet voorbereiden.

Het weer

De besturen van de Oranjeverenigingen en wijkcomités houden de weerberichten in de week voor Koningsdag nauwlettend in de gaten. Zij hebben maandenlang gewerkt aan de voorbereiding van het programma. Natuurlijk ligt er een draaiboek van vorig jaar, maar ieder jaar is toch weer anders en men wil ook graag iets nieuws toevoegen. Wat blijft, is het regelen van de vergunningen, de schoonmaak, de beveiliging, de artiesten, de kramen, de versieringen en niet te vergeten de werving van vrijwilligers. Die zijn cruciaal voor het slagen van de dag. Bij het klaarzetten van alles, bij het begeleiden van het zaklopen en touwtrekken, bij de kinderspelen etc. Maar wat als zij zich ziekmelden of niet op komen dagen? Dan wordt het improviseren. Gelukkig komt het altijd weer op zijn pootjes terecht. Bij slecht weer is er wel een plan B nodig. Dat varieert van alles afzeggen tot het spannen van zeilen en selectief annuleren van activiteiten. Maar het liefst wordt er gegokt op droog weer. Prinses Beatrix heeft er indertijd niet voor niets voor gekozen haar verjaardag niet op 31 januari, maar op Koninginnedag van 30 april te vieren. 

De kermis

Geen Koningsdag zonder kermis. De kermislui kijken dan ook met belangstelling uit naar de weersvoorspellingen. Niet zozeer de mannen van de botsautootjes of het lunapark. Voor hen maakt het qua organisatie en faciliteiten niet veel uit of het regent of niet, maar wel in de omzet. Anders ligt het bij de worstenkoning of de frituur, de hamburgerkraam of de visboer. Zij moeten met hun inkoop wel degelijk rekening houden met het weer. Zij willen geen ‘nee’ verkopen bij prachtig weer en vooral niet met onverkochte voorraden blijven zitten bij regen. Voor allen geldt dat een goede Koningsdag een goede start van het seizoen is. Na een slechte Koningsdag moeten namelijk veel goede dagen worden gedraaid om het verlies te compenseren.

Vrijmarkt

De vrijmarkt is een ruim begrip. In de stad zijn op diverse plekken vrijmarkten te vinden die variëren van een braderie voor de plaatselijke middenstand met een artiestenpodium, tot een vrijmarkt uitsluitend voor kinderen met alle varianten daartussen. Voor iedereen geldt echter dat droog en het liefst zonnig weer essentieel is voor het welslagen. De winkeliers kunnen uitpakken met speciale aanbiedingen van hun koopwaren, de klassieke standwerkers schreeuwen om aandacht voor hun sokken, chocoladerepen of B-kwaliteit merkartikelen en de artiesten op het podium doen hun best om de sfeer erin te houden. 

Hoe anders is de sfeer op de vrijmarkten voor kinderen? 

Al vroeg in de ochtend zoeken de kleine ondernemers in de dop hun plekje op dat ze soms de avond ervoor al hebben ‘gereserveerd’. Dan volgt het inrichten van de plek met een oud gordijn of laken waarop de spullen komen te liggen die van huis zijn meegebracht. Daar is al een heel proces aan vooraf gegaan: van welke knuffels kan afscheid worden genomen en welke spelletjes worden toch niet meer gespeeld? Ouders denken graag mee om hun kinderen te stimuleren zoveel mogelijk weg te doen. Het ruimt op en biedt ruimte voor nieuwe spullen. Bovendien levert het een extra zakcentje voor de kinderen op dat dan hopelijk in de spaarpot verdwijnt. Helaas wordt de winst vaak nog dezelfde dag omgezet in andere knuffels en spelletjes, zodat de vrijmarkt eigenlijk één grote ruilbeurs is geworden. De vrijmarkt mag dan soms op een ruilbeurs lijken, wat uit oogpunt van duurzaamheid prima is, maar de rommel na afloop is gigantisch. Dat komt ook doordat ouders vaak tegen hun kinderen zeggen dat alles wat het huis uit gaat er niet meer terug mag keren. Dit leidt tegen het einde van de dag tot een ware prijzenslag met tegen vijf uur vele bordjes met ‘gratis mee te nemen’. En als een kind dan een mooie beer met weliswaar één oor gratis mee mag nemen dan is het de koning te rijk. Koningsdag kan dan niet meer stuk.

Wat dragen zij?

Op koud weer kun je je kleden en op nat weer ook wel. De kermismensen zijn wel wat gewend. Zij werken vaak in de open lucht, evenals de marktkooplui. De kindertjes moeten wel goed aangekleed worden, want stil zitten op een kleedje kan ook met droog weer in april een koude aangelegenheid zijn. Maar wat als je er ook nog mooi uit moet zien… Dan wordt het lastig. De koninklijke familie is dan ook al ruim van tevoren aan het denken over wat zij aan zullen trekken. Voor de koning is dat altijd makkelijk. Een net kostuum, al dan niet met een regenjas. Voor de dames is dat een stuk lastiger. De koningin ligt altijd onder een vergrootglas en ook de prinsessen krijgen alle aandacht. Het eerste wat bij de rechtstreekse uitzending op televisie wordt vermeld, is wat de dames dragen. Vorig jaar was dat zeker iets om stil bij te staan. 

Zij bezochten Rotterdam, dat niet direct bekend staat als modestad, maar eerder als stad met de opgestroopte mouwen. De koningin had toen heel toepasselijk haar kleding aan de kleuren van de Rotterdamse groen-wit-groene vlag aangepast. Een groen hoedje, een witte jas met daaronder een groene jurk en witte schoenen. Groen-witte oorbellen completeerden het geheel. En dan maar hopen dat de duizenden mensen langs de kant van de weg dit ook hebben opgemerkt. Het was trouwens niet zomaar een jurkje. De koningin laat zich graag kleden door de Belgische couturier Edouard Vermeulen, die ook leden van andere vorstenhuizen tot zijn klantenkring mag rekenen. De prinsessen echter waren in gemakkelijke broekpakken gekleed die ook online te koop waren. Leuk voor de jongeren die er een keertje koninklijk uit willen zien. Alleen zij hebben niet een moeder met een overvolle kledingkast waar je in mag snuffelen. Zo had prinses Ariane bij een relatief goedkoop broekpak heel mooie designschoenen van haar moeder geleend.

Tot slot

Wat zal Koningsdag dit jaar brengen? In ieder geval een Koningsnach, een kermis op het Malieveld en diverse pleinen in de stad, de Nationale Geranium-markt op het Lange Voorhout en vele lokale activiteiten. Dit weten we al maanden van tevoren. Maar wat de leden van de koninklijke familie dragen, zal tot op de dag zelf het geheim van Huis ten Bosch blijven.