Een Gekroond Hoofd, die altijd Prinses bleef

Een schoolgebouw met een beladen geschiedenis, middenin de Haagse wijk Transvaal. Vooreerst een Joods Lyceum in de tijdspanne van oktober 1941 tot april 1943 - als gevolg van een maatregel van een verdorven regime: de Joodse gemeenschap mocht geen deel meer uitmaken van onderwijslessen op Openbare scholen. Aan te merken als een tussentransport. Samengedreven, losgekoppeld. Ook aan de Fisherstraat waren zij niet veilig. Al snel opgepakt en weggevoerd. De tragische afloop kennen wij allemaal. Bizar genoeg namen nadien Duitse soldaten de ruimte van het schoolgebouw in. Tot ook voor hen het onafwendbare einde realiteit werd. De Lage Landen eindelijk bevrijd! 

In 1950 kreeg de instelling de naam van prinses Beatrix (de opening werd met veel luister bijgezet); een openbare school voor lager onderwijs. Daar vond de vorming van honderden meisjes en jongens uit de vele omringende straten en pleinen een startpunt. Zo ook van uw chroniqueur. De babyboomers (toekomstmuziek)…

Alle begin is moeilijk

In de eerste klas bracht juffrouw Slot ons de beginselen bij van taal- en rekenkunde in een overvol lokaal. Een lieve, geduldige vrouw met strak, ravenzwart haar. Aan het einde van het schooljaar verliet zij ons. Mogelijk, zo vlak na de oorlog, naar het beloofde land. In de volgende klas nam juffrouw Mesters het onderwijsstokje over. Een dame met een zorgvuldige opvoeding, onberispelijk gekleed. Zij ontfermde zich over de grote groep tot aan de laatste (dus zesde) klas. Het domein van de hoofdonderwijzer, de heer Snooy. Streng, edoch rechtvaardig. Een voortreffelijk verhalen-verteller, goed in uitbeelding ook. Nadruk op gedegen onderwijs. Roken in de klas en op het schoolplein. Nu onvoorstelbaar. Het was ook de tijd van de kolenkachel, een zwart monster in de hoek van het leslokaal. Niet het voor-portaal van de hel, daar geloofde de nieuwe generatie niet in.

Leerlingen

Tot zover de leraren. Er waren er veel meer, dat spreekt. De leerlingen? Uit welk nest kwamen zij? De koopmansgeest overheerste, niet verwonderlijk met de markt aan de Herman Costerstraat zo nabij. Maar ook zelfstandige ondernemers (schoenmakerij, schildersbedrijf, tabakswinkel, etc.), alsook lagere ambtenaren. Opvallend veel leerlingen verlieten de school met een HBS-advies. Meer jongens dan meisjes in de klas - het dubbele aantal. Een correctie van de natuur door de vele oorlogsdoden in de decade daarvoor? Er waren enkele huishoudens die al over een tv-toestel beschikten. Kwam de leerprestaties van een enkeling niet ten goede. Zittenblijver. Opwindend was wel als je bij iemand in zwart-wit het Oranje-elftal in actie mocht zien. De nacht ervoor slechts een opstapeling van hazenslaapjes. Voetbalschoenen? Niet iedereen die daarover beschikte. Wel als je een nakomeling was en oudere broers en zusters met een eigen bescheiden inkomen daarvoor zorgden. Zij kwamen dan weer moeilijk aan een woning. Veroordeeld tot thuis wonen. Verandert er ooit wel eens iets ten goede in de meanderende tijdvakken? 

Toneelvoorstelling

Niet bepaald uniek, maar ook de zesde klassers van deze school dompelden zich onder in een toneelsprookje. Rollen werden verdeeld. Spannend, nietwaar? Prins, prinses, boze koning, elfjes, noem maar op. Repetities aan het einde van de lesdag. Sommigen raakten bedolven onder de complimenten van de ouders. Zij voorzagen een toekomst bij het grote toneel. Niets van dit alles natuurlijk. Gewoon sappelen in werkplaats of kantoor, en in de vrije tijd misschien naar het theater om de werkelijk groten te zien. Einde lagereschooltijd, vervolgonderwijs. Onrustige tijd. Hongaarse opstand, vluchtelingen en ophef over Elvis in Amerika. De tot dan hechte groep verspreidt zich over de stad; kaarsjes doven en andere lichtjes floepen aan. De een na de ander raakt uit het zicht. De maatschappij ontwikkelt zich razendsnel. Ge wordt ouder, nietwaar? Herinneringen verflauwen… Prinses Beatrix school? Hoezo?

Verandering

Het oude schoolgebouw bestaat allang niet meer - stapels nieuwe stenen, transparant. Geen menshoge muren rond de speelplaats. De vooruitgang valt niet te stoppen. Ook het goede niet. Een school met een andere grondslag. Nieuwkomers in de wijk Transvaal. Opbloei van generaties (aangeraakt door een wereldpalet van kleuren), hopend op meer voor- dan tegenspoed. Mogen zij in vrede en verbinding met elkaar leven, opdat er in de komende tijdvakken toch werkelijk iets ten goede verandert…