Modepaleizen in Den Haag

In de eerste helft van de twintigste eeuw wilden eigenaren van luxe winkels dat hun panden net zo mooi waren als hun producten. Dus lieten ze prachtige panden ontwerpen en bouwen.

Maison De Bonneterie

De eigenaren van Maison de Bonneterie, Joseph Cohen en Rosa Wittgenstein, begonnen in 1889 met een winkeltje in gebreide goederen op de Kalverstraat te Amsterdam. Omdat in het Frans een winkel in gebreide goederen een bonneterie heet, verwerkten ze dat woord in de naam van hun bedrijf. 

Ook in Den Haag wilden ze een mooie zaak en ze gaven de architecten Jacot en Zinsmeister de opdracht een pand te ontwerpen dat in 1913 werd geopend. Het is een vrijstaand pand in de zogeheten ‘Um 1800 Bewegung’ stijl. Door het gebruik van natuursteen, ornamenten, torentjes en erkers heeft deze stijl de luxe uitstraling die past bij modepaleizen. De stijl deed het vooral goed tussen 1905 en 1914. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was er een tekort aan materialen, waardoor het moeilijk was om door te gaan met bouwen in deze stijl.

De krant Het Vaderland was onder de indruk van De Bonneterie en scheef: “De opening van dit gebouw is een feit van beteekenis, zeker, in de eerste plaats voor onze vrouwelijke stadgenooten, die hier - en hoe zeer terecht! -, gehuldigd worden nu daar in hààr dienst, te hàrer eere en te harere gebruike, een paleis is neergezet, - maar een feit van beteekenis ook voor de stad als zoodanig, voor Den Haag, dat óók en vooral door een modepaleis als De Bonneterie meer en meer het aspect en de waarde begint te krijgen van een wereldstad.”

Meddens & Zoon

De firma Meddens kon zich een modepaleis van de grote architect Berlage veroorloven. Het was een Gronings bedrijf dat oorspronkelijk gespecialiseerd was in korsetten. Een van de leden van de familie, Bernard I. Meddens wilde meer van de wereld zien en ging naar hét centrum van de mode: Parijs. Na terugkomst begon hij samen met zijn vader in Rotterdam een herenmodezaak waarin ze nouveautés uit Parijs verkochten. Al gauw waren ze heel succesvol. In 1899 opende Meddens een vestiging in Den Haag, waarvoor in 1915 een nieuw pand werd gebouwd naar een ontwerp van Berlage.  

Dit pand wijkt af van de baksteen-architectuur waar Berlage vooral bekend om is. De gevel is namelijk helemaal bekleed met natuursteen: het onderste gedeelte met donker graniet en daarboven met lichter getint zandsteen. Hij werkte ook voor dit pand samen met beeldhouwer Lambertus van Zijl, die de sculpturen aan de gevel maakte. Aan het gebouw zie je ook de stadswapens van Rotterdam en Den Haag, de twee steden waar Meddens in 1915 vestigingen had. 

Gerzon

Uit een iets latere periode in de twintigste eeuw stamt het pand van het Modehuis Gerzon. In 1889 begonnen de gebroeders Gerzon hun eerste winkel in dameskleding in Amsterdam. In 1906 openden ze een zaak in Den Haag aan de Venestraat 36-38. Al een maand later volgde een uitbreiding met Venestraat 44. Er volgde er nog meer, zodat uiteindelijk alle panden vanaf de hoek van de Kettingstraat tot en met Venestraat 48 in bezit hadden.

Deze lappendeken aan kleine winkeltjes was behoorlijk inefficiënt voor het modehuis. Daarom gaf de directie van Gerzon in 1924 aan architectenbureau Simons & Van Braningen de opdracht om een heel nieuw pand te ontwerpen. De gevel kreeg kenmerken van de Amsterdamse school en een rijke decoratie in Art Deco stijl.

De opening op 14 maart 1927 was een groot evenement waar de Haagse burgemeester Patijn en twee wethouders bij aanwezig waren. De Haagsche Courant noemde in een uitgebreid verslag het pand een “schitterend mode-paleis met een bijzonder cachet”. Als bijzonderheid noemt de krant ook de uitgebreide hygiënische en veiligheidsmaatregelen, zoals nooduitgangen, brandblus-middelen en personeelsliften. Het blad De Nederlander was onder de indruk van de luxueuze inrichting van de modezaak. Van deze inrichting is het trappenhuis met prachtige glas-in-loodramen nog steeds te bewonderen.

In alle beschreven panden zitten inmiddels andere winkels, maar deze en andere mooie winkelpanden zijn er gelukkig nog. En ze zijn nog steeds het bekijken waard. 

Geraadpleegde literatuur en verder lezen:

Koopmans, Botine & Valentijn, Dick. Bleek van Begeerte, Winkelarchitectuur in Den Haag. Gemeente Den Haag, afdeling Monumentenzorg en Welstand, in samenwerking met Stokerkade cultuurhistorische uitgeverij, 2014.

www.monumentenzorgdenhaag.nl

www.joodserfgoeddenhaag.nl

www.delpher.nl

www.shie.nl