Toerist in eigen stad

Een paar jaar geleden heb ik in De Haagse Tijden mijn ervaring als toerist in Den Haag gedeeld. Recentelijk zijn wij - mijn vrouw en zoon - op vakantie teruggekeerd naar de stad waar eens mijn wieg heeft gestaan. Mijn impressie van die mooie stad achter de duinen is er een van ‘verandering’! De meest ogenschijnlijke veranderingen zijn stedenbouwkundig. Onbekendheid met nieuw ontworpen stratenplannen, die je gevoel voor richting helemaal in de war gooien. 

Op weg naar mijn zus rijden we vanuit Delft over de Hoornbrug Den Haag binnen. Die iconische brug is bijna onherkenbaar, het is een druk verkeersplein geworden. Kijkend in de richting Voorburg kan ik nog net een stukje van de Vliet zien. Maar waar is Motel Hoornwijck? Mijn oom Jan, alias John Verpoort, speelde hier jarenlang piano. Nu is het een groot industrieterrein met hoge kantoorgebouwen, mega winkels en enorme parkeergarages. Het dorpsachtige Rijswijk en het bijna slaperige Voorburg, zoals ik me die herinner, zijn voorgoed verbannen naar het verleden.

Een paar dagen later, als ik op zoek ben naar het hoofdpostkantoor in de buurt van de Prinsestraat, verdwaal ik op het binnenplein van het Hof ter Hage. Net als ik de hoop bijna opgeef, zie ik de Haagse Toren triomfantelijk omhoog rijzen achter een van die flatgebouwen. Opeens weet ik waar ik ben. Verderop, op de hoek van de Schoolstraat, was muziekhandel Servaas, waar ik met de hulp van mijn vader en de gemeente credietbank mijn eerste professionele Rogers drumstel kocht. Bij Servaas kon je voor ieder denkbaar muziekinstrument terecht, van blokfluit tot Hammond orgel of een Fender Stratocaster met bijbehorende versterker. Er was ook een grammofoon platenafdeling met een draaitafel bar waar je met twee halve telefoonhoorns tegen je oren gedrukt kon luisteren naar een lp van je favoriete Britse band, voordat je besloot de plaat te kopen. Nu kan je aan de bar een ‘pint’ van je favoriete Britse bier laten tappen, want deze iconische voormalige muziekzaak is heden ten dage een grote Britse pub.

Veranderingen zijn er continu, zeker in zo’n grote stad als Den Haag. Die veranderingen ontnemen ons soms de herinneringen of plekken, waardoor we ons er zo thuis voelen. Voor sommigen was dat een borreltje in het café op de hoek. Voor een ander was het een broodje tartaar met ui van Dootje op Bleijenburg of een ijsje met slagroom van Florencia. Even naar V&D is nu ook iets van het verleden. Iets uit het verleden wat we nog steeds kunnen beleven is een middagje Scheveningen! Begin september, als de rust aan de kust is weergekeerd, is het er heerlijk vertoeven. Een van de dingen die ik soms nog wel mis, is het geruststellende geluid van de Scheveningse misthoorn die zelfs met dikke mist toch zo’n beetje over half Den Haag te horen was.

Over iets missen gesproken, thuis in Canada heeft de familie mij (te) vaak de bijna spirituele belevenis horen beschrijven die ik met het eten van een rookworst bij de Hema associeer. Nu was het eindelijk zover; vader en zoon samen in de Hema op de Grote Marktstraat met een stuk rookworst

“En?” vroeg ik vol verwachting nadat hij een paar happen had genomen van deze traditionele Nederlandse lekkernij. “It’s alright”, zei hij met weinig enthousiasme. Een lang gekoesterde droom om met mijn zoon een moment van Haags verbond te vieren met een stuk rookworst van de Hema in de Grote Marktstraat ging helemaal de mist in.

Niet alles is veranderd sinds ik, nu alweer meer dan veertig jaar geleden, mijn ooievaarsnest verliet.

De Haagse humor is niet veranderd, je moet er alleen weer even aan wennen. Zoals die morgen toen ik me op het Stationsplein plotseling realiseerde dat ik mijn mobieltje vergeten was en ik de man van de fietsenstalling vroeg of ik even mocht bellen, antwoord-de hij zonder aarzeling en heel droogjes “gaat gang uw meneer, ik heb hier zo’n duizend fietsen staan”. Maar er is ook een sarcastische humoristische rivaliteit tussen Hagenezen. Bijvoorbeeld als je iemand op de Prinsegracht tegen een ander hoort zeggen: “Nou moet je ’ns goed luisteren vriend”, dan is dat niet een vriendelijk advies, maar meer een verbale uitdaging in de vorm van een lik op stuk. Canadezen daarentegen staan meer bekend om hun niet confronterende houding tegenover elkaar. Het woord ‘sorry’ is ingegoten in de genen van de meeste Canadezen. Vele keren per dag hoor je wel iemand sorry zeggen, want het moet wel ‘nice’ blijven.

Het weer was tijdens onze vakantie trouwens perfect en dat hielp omdat we vaak in de open lucht op een bus, tram of trein stonden te wachten. Onze OV-kaarten hebben we veelvuldig gebruikt. Het service personeel was altijd beleefd en netjes gekleed, ze waren het meest voortkomend als we om informatie vroegen. Alhoewel ik zelf van oordeel ben dat mijn gesproken Nederlands nog steeds behoorlijk goed is, beginnen de meeste mensen mij toch in het Engels te antwoorden. Sommige van die taalkundige uitwisselingen waren in het zogenaamde ‘steenkolen Engels’. Zo ook op het treinstation in Delft, waar een vriendelijke NS medewerkster mij dit aanraadde: “You must altijd keep je koffers in the holes.” Haar welgemeende advies was natuurlijk dat ik altijd goed mijn koffers in de gaten moest houden!

De veranderingen buiten op straat in het verkeer waren niet altijd zo bemoedigend, je neemt je leven in eigen hand bij het oversteken. De Grote Marktstraat is een, zoals dat in goed Engels heet ‘a free for all’; fatbikes, scooters en fietsers, ze komen van alle kanten op je af, verbale reacties van ongenoegen door diezelfde tweewieligen ‘weg’ gebruikers waren niet van de lucht als we niet snel genoeg uit de weg sprongen. Net als je begint te wennen aan de drukte en het verkeerslawaai van de binnenstad wordt het ineens stil want het is 18.00 uur. De winkels in de Spuistraat sluiten hun deuren voor de dag. Ineens is Den Haag weer die ambtenarenstad van toen, waar iedereen na het werk snel huiswaarts keert om thuis samen te eten en daarna gezellig met een kopje koffie wat televisie te kijken.

Dus alsjeblieft Den Haag, verander niet te veel want wij, de af en toe terugkerende ooievaars, vertrouwen erop dat HTM lijnen 8 en 9 ons ‘for sure’ en altijd naar het Scheveningse strand zullen blijven brengen. Den Haag is ons Home away from Home!