“Meid, wat ben ik bewust geworden!” Herinneringen van een aantal Haagse Dolle Mina’s – deel 2

In maart 2020 was het vijftig jaar geleden dat Dolle Mina Den Haag werd opgericht. Deze actiegroep is van grote invloed geweest op de tweede feministische golf die in 1967 was ontstaan naar aanleiding van het artikel van Joke Kool Smit: ‘Het onbehagen van de vrouw’. Samen met Hedy d’Ancona richtte zij Man Vrouw en Maatschappij (1968) op. Dolle Mina vond de aanpak van MVM te intellectueel, te veel alleen op de politiek gericht. In 1970 barstte DM los met ludieke, nog nooit vertoonde acties.

Mannen en Dolle Mina

Vanaf het begin was Dolle Mina een beweging voor vrouwen én mannen. Ook mannen zetten zich in voor de strijd van gelijke kansen voor man en vrouw. Helaas groeide er na verloop van tijd bij veel vrouwen onvrede over de rol van mannen bij de beweging en langzamerhand trokken de mannen zich terug.

Baas in eigen buik en de seksuele moraal

Eén van de belangrijkste landelijke actiepunten was het legaliseren van abortus. Het bleek heel moeilijk te realiseren en werd een taaie strijd. Onder het motto “Baas in eigen buik” zijn vanaf maart 1970 talloze acties gevoerd. Veel Haagse Mina’s hebben zich ingezet om dit doel te bereiken. Vooral Loes en Ria Sikkes hebben jarenlang het voortouw genomen en voortdurend, samen met andere Mina’s, nieuwe acties voorbereid en uitgevoerd.

De moraal rond seksualiteit was in de jaren zestig nog heel verstikkend. De norm was hetero, alleen het huwelijk zaligmakend, de man was de baas, de vrouw had een onderliggende positie, voorbehoedmiddelen waren moeilijk verkrijgbaar, abortus was taboe en strafbaar, vrouwenmishandeling en huiselijk geweld bleven als vuile was netjes binnen. De nare gevolgen van deze onderdrukking waren nauwelijks bespreekbaar. Het werd de hoogste tijd voor meer openheid.

Dolle Mina maakte een zwartboek: Dolle mina klaagt aan, met verhalen van vrouwen over de vaak gruwelijke gevolgen van ongewenste zwangerschap (knoeien met breinaalden, hevig bloedend bij de EHBO belanden, of erger). We organiseerden voorlichting over voorbehoedmiddelen, acties om de pil in het ziekenfonds te krijgen en vooral veel acties om abortus te legaliseren. We demonstreerden en verzamelden handtekeningen. Abortus werd door ons gezien als noodmaatregel die medisch verantwoord uitgevoerd moest worden en de vrouw moest zelf kunnen beslissen. Pas in 1984 werd de Wet afbreking van zwangerschap van kracht, die onder bepaalde voorwaarden abortus toestond.

Huifkartocht ‘Vrouw Beslis’

Haagse Mina’s waren heel actief betrokken bij de organisatie van de dertig dagen durende  huifkartocht van Limburg via Friesland naar Den Haag in 1972. Op de kar lag voorlichtingsmateriaal (over voorbehoedmiddelen) en een voorraad condooms. Ook was er een abortusfilm uitgebracht, waarin onder andere Ageeth Scherphuis aan het woord kwam om te vertellen over de abortus die zij had ondergaan. In alle overnachtingsplaatsen werd deze film gedraaid. De tocht eindigde met een grote manifestatie op het Malieveld met als motto: “Vrouw Beslis”. Daarna werd het logboek dat van de tocht gemaakt was aan de toenmalige premier Biesheuvel overhandigd. Hij weigerde eerst, maar werd door Dolle Mina onderschept op het Binnenhof en kreeg daar het boek in zijn handen gedrukt.

In Den Haag onderzochten we hoe de ziekenhuizen reageerden op verzoeken om abortus en dat was schokkend; vrouwen bleven in de kou staan. Abortus moest - vonden wij - niet alleen mogelijk zijn voor vrouwen met geld of relaties, maar voor elke vrouw. Daarom planden we een persconferentie waarin we bekendmaakten waar de twee illegale klinieken in Den Haag te vinden waren. Spannend, vanwege het risico dat deze klinieken naderhand moesten sluiten. Een paar uur voor de persconferentie zocht de Nederlandse Vereniging voor Seksuele Hervorming (NVSH) contact met ons om bekend te maken dat zij een derde kliniek gingen openen in de van Beverninckstraat. De gezamenlijke actie was dus zeer geslaagd.

In 1974 organiseerde Dolle mina, samen met onder andere ‘Wij vrouwen eisen’, een grote demonstratie in Utrecht, met als motto: “Abortus vrij” en in 1976 deden we mee aan de bezetting van de abortuskliniek Bloemenhove, die dreigde gesloten te worden. Door de vele acties van Dolle Mina ontstond bij de bevolking steeds meer sympathie voor het recht op abortus en werd in 1984 het zelfbeschikkingsrecht bij wet geregeld.

Miss Scheveningen en Dolle Mina ‘onthullend’

Ook toen er een verkiezing van Miss Scheveningen werd georganiseerd kwamen we in actie. Een Missverkiezing was in onze ogen een veemarkt waar vrouwen gekeurd werden op hun uiterlijk. Wij reden met onze eigen mooi versierde bus met protestleuzen - “Miss-Poes”, “Laat je niet missbruiken” - achter die van de kandidaten aan naar Scheveningen en ondertussen werden er pamfletten uitgedeeld waarop stond waarom we erop tegen waren. De organisatoren kregen van Dolle Mina een mini-molentje om mee te lopen.

Voor leerlingen van het voortgezet onderwijs maakte Dolle Mina pamfletten die bij de scholen werden uitgedeeld, waarin informatie stond over het voorkomen van een ongewenste zwangerschap. Er was veel belangstelling van de leerlingen, maar niet elke schooldirectie was er blij mee. Op een paar plekken mochten we ons materiaal niet binnen de hekken van de school uitdelen. Naar aanleiding van de spraakmakende verkiezingsposter van de PSP (koe met blote vrouw) reageerden wij onmiddellijk met een anti-poster waarop een blote man (Jos Bienemann) met koe stond en de tekst “Dolle Mina: ‘onthullend’”. Wij vonden dat de PSP seksistisch bezig was en misbruik maakte van het vrouwenlichaam. Bij de voorlichtingsacties op scholen droegen we deze poster bij ons, maar de afbeelding van de naakte man werd niet op alle scholen gewaardeerd.

De Haagse Dolle Mina groep is heel actief geweest. Vele acties zijn in Den Haag gestart en werden daarna vaak overgenomen door andere Dolle Mina groepen in het land. Met groot enthousiasme pakten wij verschillende maatschappelijke onderwerpen aan!