De zeefdrukken van François Palm

Enige tijd geleden werd de redactie van De Haagse Tijden benaderd door een lezeres, Margriet Laan, die aandacht vroeg voor het leven en werk van haar vroegere partner François Palm. François had zich het vak van zeefdrukker eigen gemaakt en gaf hier in het Paard van Troje les in. Zijn affiches vertellen een deel van de geschiedenis van Den Haag. Margriet nodigde mij uit een bezoek te brengen aan haar gezellige woning in Delft. Hier mocht ik een groot aantal zeefdrukken van François Palm aanschouwen, wat resulteerde in het volgende verhaal. 

Hagenaar François Palm leefde van 1948 tot 2007. In dat jaar is hij betreurenswaardig verdronken bij een schipbreuk. François volgde een opleiding sociale academie aan de Hazelhorstschool te Delft aan het Olofsplein. Hier leerde hij pottenbakken. Hij werd geraakt door de techniek van zeefdrukken en verdiepte zich hierin. Toen hij de techniek eenmaal onder de knie had, besloot hij erin les te geven bij het Haagse Paard van Troje. 

Het uitgaanscentrum het Paard werd geopend in 1972 in een voormalig meisjespensionaat, in eerste instantie een plek waar jongeren terecht konden voor steun en advies. Maar ook konden hier softdrugs worden aangeschaft. Harddrugs waren overigens streng verboden. In het Paard werden vele cursussen gegeven, zoals muziekles, fotografie, koken en yoga. En uiteraard zeefdruk. Die creativiteit zit in ieder mens, vond François en het Paard was zijn tijd vooruit, samen met andere geestverwanten.

Zeefdruk is een techniek, afkomstig uit Japan. Het principe hiervan is doordruk. Over een frame wordt gaas gespannen en vervolgens wordt het raam voorzien van een lichtgevoelige laag, belicht door een belichtingstafel. Donkere vlakken worden weggewassen zodat op de oppervlakte doorlatende plekken ontstaan waar de inkt doorheen wordt gedrukt. De zeefdrukker brengt vervolgens inkt aan op het frame dat met een rakel wordt verspreid. De vorm van de sjabloon wordt hierdoor op het te bedrukken voorwerp gedrukt. Dit kan natuurlijk een affiche zijn, maar ook een T-shirt. Of met gebruik van de juiste drukinkt bijvoorbeeld flessen en dergelijke.

In de jaren dat François Palm lesgaf in het Paard waren er legio protesten te horen in Den Haag, bekend als stad van vele demonstraties. Het was de tijd van de bezetting van de katholieke sociale academie waar François zijn opleiding tot sociaal cultureel werker volgde. In de jaren 1976-1979 werd hij aangezet om zijn druktechnieken in te zetten als protest, maar ook als onderdeel van zijn studie. Het zaadje was geplant.

Wie heeft er niet op het Malieveld gestaan voor behoud van radio Veronica, protesten tegen de kruisraketten of ban de bom? Vaak op eigen initiatief ontwierp François de nodige affiches om het publiek aan te moedigen om deel te nemen aan de protesten. Zijn mooie posters geven nu nog een goed beeld van de roerige jaren zeventig en tachtig. Zo werd een oproep gedaan tot bouw van betaalbare woningen bij sloop van de kerk aan de Brandststraat via het comité Transvaal krotvrij. En al in de vorige eeuw was er behoefte aan het autovrij maken van de Haagse binnenstad. Uiteindelijk in deze eeuw kunnen we veilig door de binnenstad lopen zonder het vervuilende en hinderlijke verkeer waardoor de Amsterdamse Veerkade ooit werd uitgeroepen tot smerigste straat van Nederland.

Inmiddels had François Margriet leren kennen en samen begonnen ze een galerie in de Haagse Zoutmanstraat 85. Later runde hij dit pand nog een tijd als platenzaak, samen met een vriend. Het pand is heden ten dage in gebruik als belastingadvieskantoor. Margriet en François waren al een tijd uit elkaar toen François betrokken raakte bij een scheepsbotsing en daarbij in het water belandde en verdronk. Op zijn uitvaart werd zijn favoriete artiest Frank Zappa gedraaid, een Amerikaanse componist en musicus die zelf in 1993 overleed.

Mochten er lezers zijn die interesse hebben in een of meer affiches van François Palm, laat het mij weten en dan breng ik u in contact met Margriet.