We voeren met een zucht
Al boven in de lucht
En we zaten zo gezellig in het schui-ui-tje
En niemand kon ons zien
We hadden pret voor tien
Lang leve de zeppeli-i-in

Ga even mee terug naar je kleutertijd en zing het liedje met me mee. In 1929 kon een redacteur van de Haagsche Courant dit liedje ook zingen, toen hij meevoer in een vaart met de ‘Graf Zeppelin’. De vaart van dit luchtschip ging ook over Den Haag. 

Friedrichshafen

Het bijzondere avontuur van deze redacteur begint op zaterdag 12 oktober in Friedrichshafen aan het Bodenmeer. Daar had Ferdinand graf von Zeppelin, de ontwerper van de zeppelin, in 1899 een drijvende montagehal laten bouwen. Het luchtschip waarmee de verslaggever de tocht maakt, heet ook de ‘Graf Zeppelin’. 

De tocht is al een keer uitgesteld en hij en zijn medepassagiers zitten licht nerveus in de hal van het Kurgartenhotel te wachten, als eindelijk de oproep komt: “Bitte… Meine Damen und Herr’n, einsteigen für den Zeppelinfahrt”.  

De afvaart is iets na elf uur ’s avonds, dus het uitzicht is beperkt. Des te opvallender is de aanblik van de eerste grote stad waar de zeppelin overheen vaart: “Als een sprookje uit Duizend-en-één-nacht bloeit de stad voor ons open, een wonderlijke sterrebloem van ontelbare stralende lichtjes.”

Boven Nederland

Na een paar uur slapen, ontwaakt onze verslaggever bij zonsopgang, net als de ‘Graf Zeppelin’ over Delfzijl vaart. Al snel komt de Groningse Martini-toren in zicht, waar het luchtgevaarte tweemaal omheen vliegt. Daarna gaat het over “groene, sappige weiden met rijke, trotsche boerderijen.” Naarmate de ochtend vordert, zijn er steeds meer wuivende toeschouwers. Al is het in de kleinere stadjes wel rustiger, want ja, op zondagmorgen is de kerk belangrijker dan een zeppelin. 

In Zwolle is grote belangstelling. Het luchtschip vaart op 300 meter en daalt boven Paleis Het Loo zelfs naar 150 meter. Daar aanschouwen prins Hendrik, de echtgenoot van koningin Wilhelmina en zijn broer Adolf de luchtreus. Of koningin Wilhelmina en prinses Juliana vanuit hun kamers hebben gekeken, daarover kunnen de kranten het niet eens worden. 

De rest van de Veluwe is helaas vanuit de Zeppelin slecht te bekijken, want er komt wat nevel opzetten. En de inwoners van Brabantse steden Den Bosch, Tilburg en Breda kunnen slechts een glimp opvangen. Maar gelukkig klaart het weer op en onder begeleiding van vliegtuigen van de K.L.M. gaat de zeppelin richting de grote steden. Die vliegtuigen zijn kleine Panders, uit de Haagse meubel- en vliegtuigfabriek. 

Boven Rotterdam

De verslaggever ziet dat het in Rotterdam zwart van de mensen staat. “Een machtige onzichtbaren hand heeft in één oogwenk het verkeer stopgezet. Geen tram rijdt, geen auto beweegt... Overal staan de honderden stil en zien onbewegelijk naar boven. Wij hebben van de dappere, nijvere Rotterdammers daar beneden misschien nog wel meer genoten dan zij van ons.”

Zeppelin boven Den Haag

Via Delft en Rijswijk gaat het nu richting Den Haag: “De Laan van Meerdervoort, Duinoord in de verte, dan de duinen waar het zwart van de menschen staat en dan: de blauwe eindelooze oceaan die in schuine witte lijnen tegen het gele zand breekt”. De Haagse verslaggever zou graag nog eens over de stad vliegen, maar de tijd dringt en de kapitein van de ‘Graf Zeppelin’ stuurt alweer naar het noorden.

Ondertussen in Den Haag

De Haagsche Courant heeft ook een verslaggever op de grond, die vermeldt dat al om 9.00 uur de pleinen en brede verkeersstraten zich met mensen beginnen te vullen. En de eerste hoogklimmers vertonen zich op daken en torens. Om 10.00 uur is het in de binnenstad net zo druk als op Prinsjesdag. De terrassen op het Buitenhof puilen uit, waarbij de kelners wel direct afrekenen, want ze zijn bang dat hun gasten gaan rennen als de zeppelin in zicht komt. 

Om iets voor 11.00 uur is het dan zover, majestueus glijdt de ‘Graf Zeppelin’ boven Den Haag. Imponerend koerst de zeppelin over de stad richting Scheveningen. Klokslag 11.00 uur passeert de enorme zilveren luchtolifant, door de vliegtuigen geëscorteerd, het Vredespaleis, dat in vergelijking ineens klein lijkt. Een prachtig gezicht, jammer dat het maar zo kort duurt. Over Zorgvliet verdwijnt het luchtschip in de richting van het Kurhaus. 

Duinen en strand

De Haagse duinen vormen een prachtige tribune om het schouwspel van de overvliegende zeppelin te bewonderen. Aan het einde van de Kwartellaan zitten dan ook hele volksstammen, van jong tot oud, hele huisgezinnen te wachten, velen gewapend met een kijker. Ze zijn wel over het prikkeldraad geklommen en iedereen houdt de adem in als over de Kwartellaan twee agenten aan komen fietsen. Maar die begrijpen dat een normaal verbod er is om onder abnormale omstandigheden niet gehandhaafd te worden. Ze kijken omhoog... en fietsen verder. 

Als een zilveren vis glijdt de zeppelin naar Scheveningen. Ook daar staan op de daken, de duinen en de terrassen van de hotels vele mensen te kijken. Het schip maakt boven zee een bocht naar rechts en koerst naar het noorden.  

Na het vervolg van de vaart over onder andere Amsterdam, Utrecht en Nijmegen gaat de ‘Graf Zeppelin’ weer terug naar Duitsland en landt zondagavond om tien voor zeven weer veilig in Friedrichshafen. 

Jacqueline Alders

Stadswandelingen en Fietstours in Den Haag 

Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. 

www.ikgidsudoordenhaag.nl