Kühne – Haute couture in Den Haag

Heeft u de laatste tijd nog personeelsadvertenties gezien voor de volgende beroepen: bontnaaister, kostuumnaaister, rokkenwerkster, taillewerkster, modinette, liftboy of loopjongen? Van 1839 tot in de zeventiger jaren van de vorige eeuw kon je in deze beroepen aan de slag bij de firma Kühne en Zonen. 

Dit modehuis zat eerst op de Hoogstraat 23 en liet in 1909 op de hoek van de Kneuterdijk en de Plaats een nieuw pand neerzetten. De krant Het Vaderland noemde dit ontwerp van de architecten Mutters en Gort een “mooi, kloek huis met edele, rustige lijnen”. Om wat meer te weten te komen over wat zich in dit mooie pand afspeelde, heb ik in De Haagse Tijden een oproep geplaatst ‘Wie werkte bij Kühne?’ De reacties die ik hierop kreeg, staan in dit artikel. 

Bont 

In het artikel bij de opening van het nieuwe pand staat ‘de bontwerkers Kühne en Zonen’. En bont was ook een van hun belangrijke producten. Het Vaderland plaatste in 1934 het verslag van een modeshow met “kostelijke bontjassen van nerts en hermelijn”. Ook waren daar mantels en japonnen met bont gegarneerd te zien. Karel Koper was een korte tijd liftboy bij Kühne en herinnert zich de bontzolder, waar zomers het bont van de klanten werd opgeslagen. Dat werd eerst met speciale machines geklopt en in een speciaal geconditioneerde ruimte bewaard. 

Elsa Altorf vertelt: “Mijn grootmoeder (1888-1975) heeft daar als jonge vrouw gewerkt, als mannequin. Ze moest dure bontmantels showen voor rijke klanten. Omdat dat niet de hele dag in beslag nam, moest zij ook in het bont-atelier werken. Zij kreeg te kampen met eczeem aan haar handen, wat men in die tijd niet associeerde met het werken met bont. Als ze met vakantie ging, was het eczeem weg, maar als ze weer ging werken, had ze er weer last van. Met het dragen van bontjassen had zij geen last en zij heeft dat dan ook haar hele leven met plezier gedaan.” 

In de Maasbode van 1947 vond ik een advertentie waarin iemand wegens vertrek naar Indië een bontjas te koop aanbood. ‘Gekost ƒ3500= nu ƒ2000 - vervaardigd door hofbontwerker Kühne’. 

Hofkleding 

In een advertentie van 1890 noemt de firma zich heel trots: HOFbontwerkers. Dit betekende toen dat leden van het Koninklijk Huis ook klant waren. Het hoogtepunt van de relatie tussen Kühne en het hof kwam in 1936. Toen kreeg de firma de opdracht om de bruidsjurk voor prinses Juliana te maken en de japonnen voor de twaalf bruidsmeisjes. De ontwerper of ontwerpster staat nergens genoemd. De stijl van de bruidsjurk past in die van de dertiger jaren: veel stof, die ook soepel moest zijn en als een soort Grieks gewaad om het lichaam gedrapeerd werd. Karel Koper weet dat ook na de oorlog Juliana klant bij Kühne was, maar helaas heeft hij haar nooit in zijn lift mogen vervoeren. 

Modinette

Twee dochters van Willy Polderman-Van den Bergh vertelden mij dat hun moeder in 1943 op haar zeventiende bij Kühne begon als leerling coupeuse. Ze werd ook bontnaaister, al vond ze het werken aan bontmantels vreselijk stoffig werk. Ze heeft ook eens mee mogen werken aan een japon voor koningin Wilhelmina. Met haar collegaatjes had ze het blijkbaar erg gezellig, zoals te zien is op een foto gemaakt bij de fontein op het Binnenhof. Willy staat uiterst rechts. In 1951, na de geboorte van haar eerste kind, stopte ze met werken, al is ze later weer teruggekeerd in het modevak.

Addie Scheffers was ook kostuumnaaister en coupeuse bij Kühne en haar zus herinnert zich vooral de ontzettend hoge bedragen die de klanten van het modebedrijf blijkbaar konden betalen. Je moest dus of heel rijk zijn om een creatie van Kühne te kunnen dragen of goede contacten hebben. Zo had de moeder van Marijke Bos-Dekker een vriendin die bij het modepaleis werkte. Voor haar huwelijk kon ze een pakje lenen, waarmee ze dan ook trots op haar trouwfoto staat. 

Franse mode

In het Algemeen Handelsblad van 4 april 1965 staat een verslag van een modeshow van Kühne met als titel ‘Parijs in Den Haag’. Het bedrijf had overeenkomsten met grote modehuizen als Dior, Givenchy en Chanel en ze konden daarom de modellen van deze huizen voor hun klanten op maat maken. Het artikel benadrukt dat al te opvallende, excentrieke ontwerpen niet door Kühne werden getoond. In Den Haag alleen gedistingeerde, tijdloze mode! 

Blijkbaar waren er uiteindelijk niet meer genoeg Haagse dames die zich deze gedistingeerde mode konden veroorloven. In 1973 sloot het bedrijf de deuren en nu moeten wij het doen met het mooie gebouw, de foto’s en de herinneringen. 

Jacqueline Alders 
Stadswandelingen en Fietstours in Den Haag 
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. 
www.ikgidsudoordenhaag.nl