Van motorcoureur tot invalide aanpasser

In het verleden heb ik in De Haagse Tijden eens een oproep gedaan om meer te weten te komen over mijn oom, Jan Rijk. Hierop kreeg ik vele reacties; sommige vlak na het verschijnen van de krant en andere zelfs enkele maanden later. Mijn eigen herinneringen en de informatie verkregen van de oproep hebben geleid tot het maken van een boek over mijn oom. Een man die geboren is op Texel en daarna is verhuisd naar Den Haag. Jan was gek was op techniek. Hij heeft zijn hele leven in de motoren, brommers en autohandel gezeten. 

Ook was Jan dol op motorraces. De eerste motorrace waarover ik iets heb kunnen vinden was in Scheveningen op de boulevard in 1922. Jan was toen 22 jaar oud. In de eerste TT-race in 1925 reed hij dan ook mee. Dit deed hij op een New Imperial. Bij de meeste races reed Jan toch wel bij de kopgroep. Zijn grootste succes was in 1931 op een AJS-motor. Hierop werd hij de beste Nederlander bij de TT in Assen. Dit leverde hem toen veel bekendheid op. Van deze races zijn nog mooie medailles overgebleven en natuurlijk de TT-bekers. Het motorracen deed Jan door heel Nederland en soms ook in het buitenland. Dit was tot het begin van de Tweede Wereldoorlog.

Dat Jan gek was op motoren bleek wel uit zijn verdere loopbaan. Zijn eerste zaak in 1924 was een auto-/ motorhandel in de Van Slingelandtstraat 16-18. Deze zaak liep waarschijnlijk hetzelfde als de huidige dierenwinkel helemaal door tot aan de Frederik Hendriklaan. Na deze zaak verhuisde hij naar een nieuw pand op de hoek van de Statenlaan en de Doornstraat. Vanaf de Doornstraat trouwde Jan in 1929 met Klazina Rijk van Vliet. Deze trouwerij was zeer bijzonder voor die tijd omdat de hele stoet op de motor reed. Mijn oom op een Ariel met zijn vrouw Klazina in de zijspan. De stoet was dusdanig in het oog springend dat hij vele voorpagina’s van de landelijke kranten haalde. Tevens zijn er stukjes over geschreven in de buitenlandse kranten. En om het geheel vast te leggen werd er op diverse plaatsen gefilmd. Op deze film is nog duidelijk te zien hoe vervuilend de motoren toen waren. Eén cameraman staat in het oude stadhuis te filmen wat zich buiten afspeelt. Hij filmt een fotograaf die vanaf de stoep van het stadhuis zijn stappen telt om de afstand te bepalen waar hij zijn driepoot camera neer zou zetten om een goede foto te maken. Tevens komt er een handkar voorbij met daarop een reclamebord. Buiten het stadhuis staat een andere cameraman te filmen hoe mijn oom en tante aankomen en na de trouwerij weer vertrekken. Klazina stapt in de zijspan en krijgt een vloerkleed omgeslagen. Dit zal vast een betekenis hebben.

Na de Doornstraat/ Statenlaan heeft Jan nog een paar andere vestigingen gehad in Den Haag, waaronder in de Piet Heinstraat, Mauritskade, Stationsweg (het mooie, oude pand met boogjes op de hoek van de Van der Duynstraat) en als laatste aan de Van der Duynstraat. De laatste vestiging was van na de oorlog. In de Van der Duynstraat verbouwde hij auto’s voor mindervalide mensen. Dit hield in dat de pedalen werden vervangen voor (motor) hendels aan het stuur. Zo konden mensen met een handicap toch autorijden. 

In de Van der Duynstraat ging Jan ook bromfietsen verkopen. Dit waren door hem zelf ontwikkelde fietsen met hulpmotor. Bijvoorbeeld de Rijks Rex. Een zelfgebouwd fietsframe waar de benzinetank in de schuine buis van het frame zat. Het motortje was van het merk Rex. Helaas waren deze niet zo succesvol, waardoor er maar een beperkt aantal verkocht is (en bewaard is gebleven). Tevens verkocht hij het merk Alpino, wat hij een tijdlang zelf importeerde. Nu het ombouwen van auto’s zo succesvol was, ging hij ook een Avaros Kingline brommer ombouwen naar een driewieler. Dit was wel een succes! Hier zijn nog vele van bewaard gebleven. Aan het einde van zijn werkend leven kreeg mijn oom Jan van prins Bernhard een prijs voor zijn werk van het ombouwen van auto’s voor mindervaliden.