De Horsten te Wassenaar

Kent u de Horsten? De wat? De Horsten. Verscholen in het groen… op de koninklijke landgoederen de Horsten, tussen Wassenaar en Voorschoten. Ook aanwezig is een theepaviljoen. Dit voormalige ‘schiethuis’ heeft prins Frederik, broer van koning Willem II laten bouwen in 1861. Sinds 1987 in gebruik als theeschenkerij. Wat ook aanwezig is, is de seringenberg. Ga eens, zo half mei als de seringen in bloei staan, er naartoe. Een geurige klim naar boven. Mooi uitzicht.

Koninklijk landgoed de Horsten is een groot aaneengesloten groengebied aan de rand van Wassenaar. Het verbindt de landgoederen Ter Horst, Raaphorst en Eikenhorst met elkaar. Eikenhorst, waar koning Willem-Alexander en koningin Maxima woonden, is gesloten voor bezoekers maar de rest van De Horsten is toegankelijk voor wandelaars. Er lopen diverse bewegwijzerde wandelroutes over het landgoed. 

De Horsten horen al meer dan 150 jaar bij elkaar en zijn eigendom van de koninklijke familie. De Horsten heeft twee ingangen. Eén ingang ligt in Voorschoten achter het kasteelterrein van kasteel Duivenvoorde. De ingang die wat gemakkelijker bereikbaar is, ligt aan de Papeweg in Wassenaar. 

Maar, zult u zich afvragen, hoe kom ik nu op de Horsten? Ja, op de fiets. Even rijden van Rijswijk naar Wassenaar. Nee, dat bedoel ik niet. Nee, ik was bezig met een genealogisch onderzoek, waarbij ik mijzelf als uitgangspunt nam. Niet belangrijk, maar je moet toch ergens mee beginnen. 

De geschiedenis gaat een stukje terug in de tijd. Het was oorlog. Hongerwinter. Veel mensen, gezinnen in het westen van Nederland leden honger. Tot een van die mensen behoorde ook mijn moeder. Op welke wijze het ‘wereldkundig’ werd gemaakt dat er bij de boeren in het oosten van Nederland wel eten was, is mij niet bekend. Maar zij ging. Eén kind in de kinderwagen, een ander kind lopend ernaast. Ze kwam in Epe terecht. Aldaar kreeg ze waarschijnlijk adressen of men wees haar naar een familie. Hoe dan ook, ze kwam bij de heer en mevrouw Vaandering. Hij was boswachter en ze mocht er blijven. Maar zonder dat huilende kind. Want behalve hongerige mensen waren er ook onderduikers, dus veel te gevaarlijk. De dochter kwam terecht bij iemand in Tongeren, zo’n zes kilometer verder. Op internet kon ik niets traceren omtrent de ‘hongertochten’.    

Het boswachtershuis bleek te staan op het landgoed Tongeren. Of mijn vader ook gelijktijdig uit Den Haag is vertrokken, is helaas niet meer te achterhalen. Wel dat ze er enige tijd mochten blijven, getuige de verblijfsvergunning van de gemeente Epe. Mijn moeder ging vrijwel dagelijks, op een aldaar te leen gekregen fiets naar de plaats Tongeren. Naar haar dochter. Voor de kost moest mijn moeder wel wat huishoudelijk arbeid verrichten. 

In ons ouderlijk huis, in de Brandstraat 57, hing een schilderijtje van het boswachtershuis. Nu in bezit van mijn neef. Het schilderijtje laat het huis zien met een Nederlandse vlag uit een bovenraam. Men is bevrijd. Dat intrigeerde mij: waar staat dat huis? Daartoe heb ik contact gezocht met de VVV in Epe. Die verwees mij naar het Streekarchief, die een zorgvuldig archief beheren. De percelen werden eerst met nummers aangeduid en kregen later straatnamen. Ik kreeg een overzichtskaart toegestuurd en werd daarna verwezen naar de beheerster/ eigenaresse van het landgoed: mevr. Charlotte Rauwenhoff. Tijdens mijn vakantie in Epe in 2023 toog ik naar het verkregen adres. 

Is dit nu het eind? Nee, want wat bleek, in de jaren zestig had mijn moeder weer contact met de heer en mevrouw Vaandering. Zij waren verhuisd naar… Wassenaar! De Horsten. Mevrouw Vaandering was jarig op 30 april, in die tijd Koninginnedag, dus wij vertrokken met z’n tweeën met de bus naar Voorschoten. We liepen een stuk door het nog afgesloten landgoed. De heer en mevrouw Vaandering werden door ons paps en mams genoemd. Wat ik nog weet van de boswachterswoning? Wel, ik kreeg een kleine rondleiding door het huis, gegeven door paps. Op de eerste etage was een eetkamer kan ik mij herinneren. En af en toe kwamen de prinsen Bernhard en Claus jagen. En mams verzorgde dan de maaltijd. Of de prinsen ook bleven slapen, weet ik niet. Na een aantal jaren overleed paps en mams moest het boswachtershuis verlaten. Zij sleet haar dagen in een naburig verzorgingstehuis in Voorschoten. En ook zij overleed. Tijdens mijn zoektocht had ik ook mail- contact met de familie Vaandering in Canada. Zij wisten niets af van deze oorlogsgeschiedenis. 

De Horsten. Af en toe komen wij - mijn vrouw en ik - er nog wel. Het is een flink eind fietsen vanuit Rijswijk, wat ik nu weer heb gedaan om een paar foto’s te maken. De Horsten, daar waar het heerlijk kamperen was met de padvindersgroep Christiaan de Wett.