Color Film Center Laboratorium

Het was in het begin van 1978 dat ik voor Color Film Center Laboratorium in Den Haag ging werken. Het bedrijf was gevestigd op de Waldorpstraat, recht achter het Hollands Spoor en het oude hoofdpostkantoor op de Rijswijkseweg. Door een metaal omlijst, glazen deur kwam ik een lange gang in waar de penetrante geur van de chemicaliën voor het ontwikkelen van film zwaar in de lucht hing. De in het midden ingelopen verzakte vloer, met zwart-witte tegels, gaf het gevoel van voorbije tijden. Wat ik me op dat moment nog niet zo goed realiseerde, was de geschiedenis van dit bedrijf. Het had sinds het begin van de vorige eeuw beter bekend gestaan als Haghe-Filmfabriek, het eerste professionele filmproductie laboratorium van Nederland.

De eerste dagen

Het filmontwikkeling-laboratorium en de donkere kamers waren gevestigd aan de linker-kant van de hal. Verderop aan de rechterkant van de gang waren enkele kantoren, een voor de eigenaar en een andere voor de directie. Daarnaast was het productiekantoor waar meneer Kleinbloesem, net in driedelig streepjespak, de leiding had. Daar werden de werkorders van de dag besproken en gedelegeerd naar de verschillende afdelingen. Nadat hij mij geïntroduceerd had aan een paar van mijn nieuwe collega’s nam hij mij even apart en vertelde wat de verantwoordelijkheden van mijn functie inhielden. Ik was aangenomen als Quality Control Film Technician en was in die functie verantwoordelijk voor de optimale kwaliteit van iedere centimeter film die na ontwikkeling het laboratorium verliet.

Meneer Kleinbloesem stelde voor dat ik de eerste paar dagen maar mee moest lopen op de verschillende afdelingen om vat te krijgen op het productieproces en om mijn collega’s te leren kennen. Het gebouw, dat drie etages telde, was verdeeld in verschillende afdelingen, met op de begane grond het laboratorium waar een paar enorme 35mm- en 16mm filmontwikkeling-machines stonden en aan de achterzijde van het gebouw was een chemi-caliën ruimte, bestaande uit vele grote metalen vaten waarin de ontwikkelingsvloeistoffen werden gemixt. Aan het einde van een hal waren een paar filmmontage kamers en ook mijn toegewezen kantoortje. Op de tweede verdieping was een stofvrij, steriel laboratorium, waar je een haarnet en een witte jas met bijbehorende witte handschoenen moest dragen. Op deze afdeling werden de negatieven op film gespoeld en door een van de Seiki film printers geleid om gekopieerd te worden. Ernaast was een kleine geluidsmontage studio met een paar 4 en 8 sporen ‘open reel’ bandrecorders, luidsprekers en een geluidsmix-tafel.

Op de bovenste verdieping was mijn favoriete productieruimte: de geluidsopname studio en screening room. Hier werden onder andere de bijbehorende geluidseffecten, muziek en filmcommentaar op de magnetische band vastgelegd. Er ging een hoop werk in het creëren van dromen en happy ending. Vele medewerkers werden zelden erkend voor hun bijdrage aan het productieproces en creatie van de illusies en magie van 35 millimeter geprojecteerde bewegende filmbeelden. Zeker niet de mensen die in de vroege jaren van de vorige eeuw hun dromen wilden verwerkelijken met het maken en produceren van nieuws- en speelfilms. 

Haghefilm

Dit legendarische filmbedrijf, in 1914 opgericht door meneer Willy Mullens was eerst gehuisvest in de Schouwburgstraat in het ’s-Gravenhage van toen en vestigde al gauw de unieke reputatie van enige Nederlandse filmlaboratorium met studio en productiefaciliteiten. Er was wel concurrentie maar die kwam uit het buitenland, namelijk het Franse filmbedrijf Pathé dat al in 1896 in Parijs was opgericht. Niet lang daarna kwam in 1919 het Amerikaanse Fox News naar Europa, die het Movietone News produceerde voor vertoning in het voorprogramma van het toen nieuwste fenomeen in de swingende twintiger en dertiger jaren, namelijk de bioscoop! Misschien wel aardig om te weten: Pathé Cinema presenteerde op 21 maart 1899 de allereerste publieke bioscoopvoorstelling in de wereld, en wel in het Éden Théâtre in de kleine kustplaats La Ciotat dicht bij Marseille in het zuiden van Frankrijk. Het gerestaureerde theater-museum is open voor het publiek en is zeker een bezoekje waard, mocht u er eens in de buurt zijn.

De swingende jaren twintig

Twee jaar erna kreeg Haghefilm alsnog concurrentie uit eigen land van twee andere filmbedrijven. 
Julius Stoop opende rond 1919 in Haarlem zijn Polygoon Filmfabriek, inderdaad die van het later zo zeer bekende Polygoon Bioscoop Journaal met de prettige, en soms zelfs licht humoristische stem van presentator Philip Bloemendal die het commentaar bij de beelden leverde. Twee jaar later, in 1922, werd in ’s-Gravenhage de Profilti Film-fabriek opgericht, een bedrijf dat meer was gericht op de technische ondersteuning van de bioscoopzalen, zoals projectie, het witte doek en belichting van de theaters. Deze drie waren de enige hoofdrolspelers in de nog kleine Nederlandse ‘Cine’-industrie. Polygoon kocht niet lang daarna Profilti op en het werd één bedrijf. Polygoon-Profilti N.V. zorgde voor een stevige en langdurige concurrentie tussen Haghefilm en Polygoon. Rond 1977 werd Haghefilm, toen alweer vele jaren gevestigd in de Waldorpstraat, opgekocht door een Franse investeerder, monsieur W.E. Robert, die de naam veranderde naar Color Film Center.

Haghe Film/Color Film Center was gespecialiseerd in een uniek aspect van ‘post’ filmproductie, namelijk het aanbrengen van ondertiteling. Ik zal u de volledige technische uitleg van dit proces besparen maar ter illustratie; er gaan 24 filmbeelden per seconde voor de lens van een 35mm bioscoop filmprojector. Op een gemiddeld 90 minuten durende hoofdfilm zijn dat ongeveer 158000 filmbeelden en in bijna ieder van die 158000 beeldjes moet een ondertitel gedrukt worden.

Oud en nieuw

Eind 1970 was het, in tegen-stelling tot vandaag, niet mogelijk om de toen zelfgemaakte foto’s of 8mm home movies onmiddellijk te zien. Het was een tijdrovend proces en het duurde dagen en soms zelfs weken voordat Kodak de verjaardag kiekjes van tante Mien of vakantiefilms van de familie Van Veen in huiselijke kring gezien konden worden. Daar kwam in de vroege jaren tachtig verandering in met de introductie van een nieuwe technologie, namelijk de videocamera en VHS-cassette. De Amerikaanse Eastmanfamilie had met hun filmbedrijf Kodak sinds het begin van de jaren dertig bijna het alleenrecht op het vervaardigen van filmmateriaal voor zowel professioneel als huiselijk gebruik. Doordat Kodak in de jaren tachtig en negentig moeite had met de toen vernieuwende ontwikkeling van film naar video, zoals de videocassette, nam Sony al gauw de wereldleiding over van Kodak op het gebied van beeld en geluid.

Ik was zo’n beetje twee jaar bij Color Film toen een collega mij attendeerde op een baan bij een Amerikaans filmdistributie bedrijf, Bonded Services International, in Amsterdam. Niet lang daarna werd mij de kans geboden om bij het Bonded film laboratorium in Toronto, Canada te gaan werken.
As they say: the rest is history!

Haghefilm is terug

Van wat ik begrijp werd rond 1984 Color Film Center terug verkocht aan vier toenmalige werknemers van het bedrijf. Zij veranderden de naam weer terug naar HagheFilm en herstelde daarmee de eer van de grondlegger Willy Mullens. Het laboratorium is nu alweer jarenlang hernoemd tot Haghe-film Digitaal en het bedrijf is nu gevestigd in Waddinxveen en richt zich voornamelijk op het restaureren en digitaliseren van foto’s, film en geluid.