Wie herkent de mensen op deze foto?

In ons familiealbum zit een foto van een groepje muzikanten, gemaakt in Den Haag rond 1940. De zittende man in het midden, met de corsage, is mijn vader, Henk Bruggeman (1920-1986). Ik weet eigenlijk niet goed wat we op deze foto zien. Is het een klas waar mijn vader gitaarles kreeg of is het een muziekgroepje waarin hij heeft gespeeld? De naam van dat muziekgroepje ken ik niet. In de familie gaat het gerucht dat er een grammofoonplaatje is opgenomen, maar ook daar weet ik niets van. Ik wil graag weten of iemand zijn vader, moeder of ander familielid herkent en of er iets meer is te vertellen over deze foto. Misschien heeft iemand deze foto ook in bezit en zijn er namen bijgeschreven.

Een gitaar voor een brood

Mijn vader heeft in de oorlog zijn gitaar verkocht om een brood te kunnen kopen. Na de oorlog heeft hij de muziek niet meer opgepakt. Misschien lag het te gevoelig, want in het muziekgroepje zaten enkele Joden die de oorlog niet hebben overleefd. Vele jaren later, toen mijn broer een keer met een mondharmonica thuiskwam, pakte mijn vader het instrument en begon erop te spelen. Wij keken vol verbazing naar hem, want wij wisten helemaal niet dat onze vader zo muzikaal bleek te zijn.

De foto van mijn vader is indertijd gemaakt door de professionele reportagefotograaf S. Oppelaar, die zijn zaak in de Zoutmanstraat had. Dat staat achterop de foto. Die achterkant heeft het uiterlijk van een postkaart. Waarschijnlijk was het de bedoeling de foto op te sturen als reclame voor de gitaaropleiding of het orkestje. 

Reportagefotograaf S. Oppelaar

Het Haags Gemeentearchief heeft meer dan 140 foto’s van S. Oppelaar, waaronder een reportage van de viering van 125 jaar onafhankelijkheid in 1938. Dat begrip ‘onafhankelijkheid’ klinkt misschien wat vreemd, want Nederland werd in 1588 al onafhankelijk van het Spaans-Habsburgse Rijk. Maar eind achttiende eeuw vielen de Fransen ons land binnen en kwam ons land onder Frans gezag. Het werd zelfs in 1810 ingelijfd bij Frankrijk. Na de val van Napoleon keerde de zoon van de gevluchte stadhouder Willem V uit Engeland terug naar Nederland. Deze prins Willem Frederik van Oranje landde op 30 november 1813 te Scheveningen. De meeste lezers zullen zich nog wel de schoolplaat van Isings herinneren waarop deze landing staat. De Republiek kreeg zijn grondgebied en onafhankelijkheid terug en in 1815 werd de prins als koning Willem I in Brussel ingehuldigd. De landing in Scheveningen wordt iedere 25 jaar gevierd. De laatste keer, in 2013, waren daar ook koning Willem Alexander en koningin Máxima bij aanwezig. De acteur Huub Stapel speelde in dat jaar de rol van de teruggekeerde prins.

Het Joodse bruidspaar

Iconisch is de foto die Oppelaar maakte van het Joodse bruidspaar Edie van Biene en Sara Rood. Het huwelijk vond plaats op 26 juli 1942 in Den Haag. Op de foto zien we de bruidegom die zijn bruid ophaalt bij haar ouderlijk huis aan de Zuid-Binnensingel in Den Haag. Tegenwoordig heet deze straat Buitenom. Aangrijpend is dat op de feestelijke bruidskleding van het jonge stel een Jodenster is genaaid. Vanaf 3 mei 1942 werd het dragen van een gele, stoffen ster door de Duitse bezetter verplicht gesteld. De maatregel was dus nog geen drie maanden van kracht. Wat zal de bruid hebben gehuild toen ze het bevel kreeg op haar bruidsjurk deze vernedering voor Joodse Nederlanders vast te naaien. 

Hoe verging het de jonggehuwden in de oorlog? Edie van Biene werd in januari 1945 vermoord in Althammer, een buitenkamp van Auschwitz. Sonja Rood dook onder, maar werd tijdens de oorlog toch opgepakt en ook naar Auschwitz getransporteerd. Zij overleefde het kamp en emigreerde in 1949 naar Israël, waar ze opnieuw trouwde met Salomon Benjamin van Kloeten.

S. Oppelaar heeft nog meer belangrijke foto’s gemaakt. Zo vinden we in de Beeldbank van het Haags Gemeentearchief een foto van de intocht van koningin Wilhelmina in Den Haag in 1945. We zien de koningin tijdens de rijtoer in een open limousine. Op de achterbank zit haar adjudant Erik Hazelhoff-Roelfzema, beter bekend als Soldaat van Oranje.

Hopelijk wordt er in De Haagse Tijden nog eens een groot artikel gewijd aan de Haagse fotograaf S. Oppelaar. Zijn zoon André, geboren in het eerste oorlogsjaar, zette de zaak van zijn vader voort, maar hij overleed al in 2004, nog geen 64 jaar oud.