Een helse afdaling

Kaprun - een Oostenrijks bergplaatsje bij Zell am See - is een geliefd ski-oord. Het ligt aan de voet van de Kitzsteinhorn, een berg van ruim 3.200 meter hoog en bedekt met eeuwige sneeuw. Ver boven de boomgrens vind je dus skipistes en skiën is bijna het hele jaar mogelijk. In de winter, bij goede sneeuwhoogtes, ski je vanuit de laagste pistes zo het dorp in. Kaprun is daarom populair bij skiërs, tevens bij ski-liefhebbers uit Den Haag.

Skivakantie

Nick Bos en Aad Kwakkelstein - woonachtig in Den Haag, respectievelijk aan de Middenstede en aan de Meppelweg - zijn fervente skiërs. Beiden staan al vanaf hun zestiende een paar weken per seizoen op de lange latten. Zij hebben in Oostenrijk skilessen gevolgd en zijn ervaren skiërs. In januari 1986, zij zijn dan 21 jaar, brengen ze hun jaarlijkse skivakantie door in Kaprun. Nick is op dat moment dienstplichtig sergeant bij de Geneeskundige Troepen in de Alexanderkazerne aan de Van Alkemadelaan. Aad is werkzaam bij een telecommunicatiebedrijf. Op zondag 12 januari besluiten ze de Kitzsteinhorn af te dalen. Het weer is goed, de skiliften zijn gewoon in gebruik en het sneeuwt wat. Niets wijst erop dat het boven onveilig zou worden. Maar hoog in de bergen op een gletsjer is het weer onvoorspelbaar, zoals Nick en Aad spoedig zouden ervaren.

De afdaling

Tijdens de afdaling worden zij overvallen door slecht weer. Het sneeuwen wordt heviger en er steekt een storm op waardoor het zicht steeds slechter wordt. De piste is niet meer te onderscheiden. De baan was slecht geprepareerd. Normaal moet de piste enigszins plat zijn, maar er ligt zeker 75 cm zachte sneeuw. Daardoor zijn de markeringsbordjes niet zichtbaar en komen ze buiten de piste terecht. Als ze dat merken, kunnen ze door de zware sneeuwval niet meer terug naar boven. Afdalen blijft als enige optie over in de hoop verderop weer op de piste terecht te komen en zodoende in het dal te komen. Ze proberen via een andere route naar Kaprun te gaan. Stapvoets dalen Nick en Aad af. Naarmate ze verder dalen wordt de sneeuwval erger en neemt de wind toe. Er zijn ook heldere momenten. Lopend en schuifelend en soms een paar meters vallend gaan ze omlaag. Af en toe komen ze vast te zitten in de sneeuw. Ze skiën van boom tot boom om niet naar beneden te vallen. Wanneer ze beseffen in wat voor situatie ze zijn geraakt, raken ze in paniek. Maar opeens zien ze de lichtjes van Kaprun. Ze kiezen een lang schuin stuk om, met de skiën onder de arm, naar beneden te gaan. De helling was verraderlijk want het eind van de glooiing blijkt een sneeuwbrug te zijn en opeens schuiven ze onderuit. De jeugdige Hagenaars glijden, botsen en rollen in ijltempo naar beneden. Op sommige plaatsen smakken ze loodrecht naar beneden en komen af en toe zelfs los van de grond.

De schade

Omdat de berghelling bezaaid was met stenen en kleine rotsblokken, liep vooral Aad die dag ernstige verwondingen op. Achteraf schatte Nick dat hun valpartij over de rotsachtige sneeuwbodem zo’n vijftien seconden heeft geduurd. Bij deze levensgevaarlijke, ‘stuiterende’ afdaling liep Nick een groot aantal blauwe plekken en een hoofdwond op. Voor Aad waren de gevolgen erger. Hij had een schedelbasisfractuur en een hersenschudding. Ook had hij twaalf snijwonden, een verbrijzelde elleboog en een gezwollen gezicht. Beneden aan de helling bleef Aad bewusteloos en bewegingsloos in de sneeuw liggen. Nick was lager terechtgekomen en vond na enig speuren Aad; ruim vijftig meter boven hem. Omdat Nick gelegerd was bij de geneeskundige troepen verleende hij Aad eerste hulp door het hoofd van Aad goed te leggen en bloed uit zijn neus te verwijderen. Als steun plaatste Nick een rugtas onder Aads hoofd. Zo liet Nick hem achter om hulp te zoeken.

De redding

Vallend en tastend strompelde Nick, in de schemering, richting de lichtjes van Kaprun. Pas na zo’n drie kilometer kwam hij bij het station van het ondergrondse kabeltreintje waar hij twee liftbedienden aantrof. Daar sloeg hij alarm. Een van hen ging met Nick mee met een deken om onderkoeling van Aad te voorkomen. Het kan op die hoogte al gauw twintig graden vriezen. Zij vonden Aad vrij snel, omdat zij de voetafdrukken van Nick konden volgen. De andere liftbediende had inmiddels naar Kaprun gebeld om een reddingsploeg op te roepen.

Aad werd uiteindelijk na ruim anderhalf uur in bewusteloze en onderkoelde toestand naar beneden vervoerd en in een ambulance gelegd. In het ziekenhuis van Zell am See kwam hij gauw bij kennis en de onderkoeling was na een dag voorbij. Aad verbleef ruim een week in het ziekenhuis, waarna hij per ambulance naar Den Haag werd gebracht voor verdere verpleging in het Leyenburg ziekenhuis. Al die tijd was Nick in zijn buurt. Later gaf Nick toe: “Toen ik hulp ging halen, heb ik me ontzaglijk zorgen gemaakt over de gezondheid van Aad. Hij kon wel dóódvriezen. Al die angst is gelukkig langs Aad heen gegaan. Hij wist op dat moment van niks. Aad is in het ziekenhuis uit zijn bewusteloosheid ontwaakt, maar ik heb in de tussentijd verschrikkelijk in de rats gezeten”. Toen Aad bij bewustzijn kwam waren zijn eerste gedachten: “… als ik er zo bij lig, hoe zou Nick er dan wel niet bij moeten liggen… we zijn immers samen naar beneden gevallen.”
Achteraf hoorden zij dat zij bijna 350 meter waren gevallen en dat een dikke laag vers gevallen sneeuw erger had voorkomen.

Herstel en verder

Aad werd in het Leyenburg ziekenhuis verpleegd. Daar kreeg hij nog een longembolie; door de benauwdheid dacht hij dat hij zou stikken. Daarna is zijn herstel voorspoedig gegaan en kon Aad het ziekenhuis na twee weken verlaten. Maar de verbrijzelde elleboog is nooit helemaal hersteld en is voor hem een blijvende herinnering aan deze helse afdaling.

Wellicht zullen sommige lezers de namen Kaprun en Kitzsteinhorn bekend voorkomen. Want in november 2000 waren ze wereldnieuws toen brand uitbrak in het ondergrondse kabeltreintje. Daarbij kwamen 155 personen om het leven.

Ten slotte wil ik Nick en Aad bedanken voor hun medewerking bij het schrijven van dit artikel. Overigens zijn beiden ondanks deze levensgevaarlijke val nog steeds fervente skiërs.