Koningin Elizabeth in Den Haag

Prinsjesdag 1957. De traditie van het koffertje dreigde bijna verloren te gaan. Minister Hofstra van financiën had de rijksbegroting namelijk in zijn aktetas meegenomen naar het Binnenhof. Een aantal studenten waren het daar niet mee eens en boden de minister demonstratief een nieuw koffertje aan. Die hij overigens niet zou gebruiken. Waar dat koffertje is gebleven weet niemand, maar op de derde dinsdag van 1958 gebruikte de minister weer het originele exemplaar. 

Halverwege het parlementaire jaar, op woensdag 26 maart 1958, werden er op het Binnenhof andere cadeaus aangeboden. Den Haag is dan het toneel van het eerste staatsbezoek van koningin Elizabeth aan Nederland. Een dag eerder was de Britse vorstin met prins Phillip in Amsterdam aangekomen. De inwoners van Den Haag keken al weken uit naar het koninklijk bezoek. Veel straten waren versierd met vlaggetjes en linten. In de etalages van winkels en magazijnen stonden foto’s van koningin Elizabeth en haar gezin. De bomen rondom het Binnenhof waren getooid met oranjeappels en in de Hofvijver dreef een kleurrijk bloemenschip.

Op woensdagochtend vertrok de Britse vorstin met koningin Juliana en haar gezelschap uit de hoofdstad. Na een korte stop in Aalsmeer ging de reis naar Wassenaar. Vanuit daar volgde de stoet van zes auto’s het rijwielpad door de duinen langs de met vlaggen versierde watertoren naar Scheveningen. De colonne reed door een erepoort van netten en tonnen en langs een feestelijk getooide vissersvloot naar de tweede binnenhaven. Daar werden ze enthousiast verwelkomd door een grote menigte Scheveningers, waarvan vele vrouwen zich hadden gekleed in de traditionele klederdracht. Aan koningin Elizabeth werden diverse geschenken aangeboden, zoals een prachtige Scheveningse
omslagdoek. Ook werd een zorgvuldig nagebouwd model van een logger cadeau gegeven door de 64-jarige B. Rog, die met zijn schip driemaal de prijs voor de best verzorgde haring had gewonnen. Het model, zo vertelde hij, was speciaal met de hand gemaakt voor prins Charles.

Vanuit Scheveningen ging de tocht naar Paleis Huis ten Bosch waar ze verwelkomd werden door het orkest van de Nederlandse Luchtmacht die het Engelse volkslied speelde. De afdeling Den Haag van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Tuinbouw en Plantkunde bracht een kleurrijke bloemenhulde aan de Britse vorstin. Het boeket bestond uit lelietjes van dalen, blauwe druifjes en maartse viool-tjes. Voor het paleis stond een ere-squadron van de Koninklijke Luchtmacht die op verzoek van prins Bernhard geïnspecteerd werd door prins Phillip. Na de lunch, waar ook prinses Wilhelmina aanzat, ging het Engelse vorstenpaar vergezeld door koningin Juliana en de prinsessen Beatrix en Irene met chique Rolls Royces naar het Haags Gemeente-museum om daar een tentoonstelling over de zestiende-eeuwse koningin Elizabeth I te bezoeken.

De stoet draaide vanuit Huis ten Bosch de Bezuidenhoutseweg op. Langs de kant van de weg stonden duizenden juichende en zwaaiende Hagenaars en andere belangstellenden. Op de Herengracht was het zo druk dat de wagens maar langzaam konden passeren. De tocht werd onderbroken voor een kort bezoek aan de Anglicaanse kerk, gelegen aan de Ary van der Spuyweg. Daar stonden opgetogen leerlingen van de Engelse school met kleine vlaggetjes opgesteld om hun vorstin enthousiast te begroeten. Bij de ingang van de kerk bood de vierjarige Nicolette Lubberts met een kniebuiginkje koningin Elizabeth een boeket bloemen aan, terwijl de vijfjarige Ann Roberts bloemen aan koningin Juliana gaf. In de kerk werd een perkamenten oorkonde getoond, waarop het koninklijke bezoek reeds was opgeschreven. De beide koninginnen, de prinsessen en prins Phillip zetten hun handtekeningen, waardoor het document van bijzondere waarde werd voor de kerk. 

Op het laatste deel van de tocht naar het Gemeentemuseum werden de kappen van de Rolls Royces neergelaten zodat een uitbundige menigte langs de kant de vorstelijke ingezetenen kon zien. Voor het Gemeentemuseum, die getooid was met Engelse en Haagse vlaggen, werden koningin Elizabeth en prins Phillip van harte verwelkomd door burgermeester Kolfschoten. Het koninklijk gezelschap liep daarna langs een erewacht van de Haagse bereden brigade naar de centrale hal, waar ze muzikaal begroet werden door het Haags mannenkoor Die Haghe Sangers. Nadat de koningin was voorgesteld aan het gemeentebestuur en museumdirecteur Wijsenbeek werden de gasten naar de tentoonstelling geleid, die een fraai beeld toonde van de Gouden Eeuw van Groot-Brittannië, het tijdperk waarin Elizabeth I (1533-1603) Engeland tot grote bloei bracht.

Tijdens het bezoek kreeg koningin Elizabeth van het gemeentebestuur vier bijzondere zeventiende-eeuwse penningen met daarop de portretten van onder andere Willem III en Frederik Hendrik. De muntstukken zaten in een cassette van groen marokijnleer met het wapen van Den Haag in goud op het deksel. Ter gelegenheid van de tentoonstelling kreeg de Britse vorstin een luxe uitgave van de catalogus, gebonden in half perkament en met de handtekening van Elizabeth I in goud aangeboden. Nadat ze met een gloednieuwe vulpen, gestoken in een antieke standaard, het gulden boek van de gemeente Den Haag had ondertekend, werd de tocht voortgezet naar het hoofdgebouw van de voormalige Haagse Dierentuin, waar een receptie met diplomatieke vertegenwoordigers werd gehouden. De koningin en haar gezelschap werden door ruim 2500 uitbundige inwoners van het Britse Gemenebest opgewacht. 

Die avond werd het vorstenpaar in de Trêveszaal een vorstelijk banket door de Nederlandse Regering aangeboden. De koningin was gekleed in een diepblauwe, fluwelen robe en een hermelijnen stola en ze droeg een oogverblindende diadeem. De met geborduurd damast beklede hoefijzervormige tafel was fraai versierd met bloemstukken van gele en oranje tulpen en fresia’s. De kristallen wijnglazen en het zilveren bestek twinkelde in het gouden licht van de kronen en kandelaars. Naast koningin Elizabeth zaten minister-president Willem Drees en koningin Juliana. Het menu bestond uit gerookte zalm, soep, jong gebraden kalkoen, ganzenlever en ijs met aardbeien. Langs de Hofvijver probeerden vele Hagenaars een glimp op te vangen van het koninklijke galadiner. Na het banket maakten koningin Elizabeth en haar gezelschap een korte rondrit. Via het versierde Plein, de Korte Vijverberg, de Plaats en het Buitenhof reed de auto naar de Ridderzaal, waar een officiële staatsreceptie werd gehouden. Het eeuwenoude vertrek was aangekleed met tienduizenden rozen, anjers, narcissen en andere kleurrijke bloemen. 

Met het diner en receptie kwam er een eind aan het koninklijk bezoek aan Den Haag. Elizabeth had een onuitwisbare indruk achtergelaten waar nog lang over werd nagepraat. Tijdens haar rondtoer had ze de harten van vele Hagenaars weten te veroveren. Lezers van De Haagse Tijden die de komst van de Britse vorstin aan onze stad nog kunnen herinneren, zullen misschien door het overlijden van koningin Elizabeth op 8 september met weemoed terugdenken aan die dag. Een tijd die geweest is en nooit meer terug zal komen.