Blokker vaarwel!

Afgelopen jaar hebben we weer afscheid moeten nemen van een vertrouwde winkelketen: Blokker! Dus de hoogste tijd om een artikel te wijden aan het bedrijf dat zich van plattelandswinkel wist te ontwikkelen tot een van de belangrijkste detailhandelsconcerns op het gebied van huishoudelijke artikelen in Nederland. 

Mijn oudste herinneringen gaan terug naar het Blokkerfiliaal aan de Leyweg 986, waar ik met mijn moeder regelmatig kwam voor het kopen van een fluitketel, pannenlap of pollepel.

Maar eerst terug naar 1896, toen aan het Breed in Hoorn de basis werd gelegd voor het concern dat Blokker ooit zou worden: de Goedkoope en Houtwinkel Jb Blokker wordt geopend door Jacob Blokker Pieterszoon, die de dag ervoor is getrouwd met Saartje Kuiper, dochter van een kaasboer. Samen runnen zij de eenvoudige winkel met hoofdzakelijk landbouwgereedschappen. Zijn vrouw zorgde ervoor dat er tevens huishoudelijke artikelen en keukenbenodigdheden in het assortiment kwamen.

Vooral dat assortiment breidde zich in de jaren uit. In het begin van de twintigste eeuw werd geëmailleerd ijzer hét keukenmaterieel. Voordeel hiervan is dat email niet roestte, in tegenstelling tot ijzer. En het hoefde niet gepoetst te worden. In de periode hiervoor had de huisvrouw een flinke taak aan het poetsen van potten en pannen. Dit materiaal was de start van het streven om het huishouden van de vrouw steeds gemakke-lijker te maken. In 2025 kan je zo’n opmerking niet meer maken door de komst van de huisman, ook alweer decennia geleden. Door de komst van email maakten fabrikanten als BK en Edy een grote ontwikkeling door.

Die ontwikkeling op huishoudelijk gebied nam een grote vlucht doordat er steeds meer vraag naar tijdbesparende producten kwam. Blokker speelde hier handig op in. Zijn winkel aan het Breed ging zich steeds meer toeleggen op glaswerk, porselein, aardewerk, maar ook sieraden, broches, sigarenkokers en geschenken. Blokker haakte ook in op de feestdagen, zoals Sinterklaas en Kerst.

Om te voorkomen dat dit artikel uitmondt in een boekwerk maak ik regelmatig een sprong in de tijd. In de Eerste Wereldoorlog stijgen de prijzen schrikbarend en Blokker doet zijn best om zijn inmiddels vier zaken draaiende te houden. Ook de kinderen van Jacob gaan in de winkels meedraaien. Deze zoons hebben de intentie meerdere filialen te openen en zo komen er filialen in Amsterdam, Utrecht en
Haarlem. In Amsterdam ontstaat het eerste Blokkerkantoor.

In Den Haag wordt in 1948 het pand Fahrenheitstraat 434 overgenomen van De Gruyter. Ze zullen later verhuizen naar nummer 591. In mijn geboortejaar 1954 was vooral de opkomst van Tomado als leverancier van huishoudelijke artikelen het vermelden waard, door de ontwikkeling van artikelen van gebogen staaldraad, geplastificeerd met vrolijke kleuren. Denk bijvoorbeeld aan het Tomado afdruiprek, de flessenuitlekker, houder voor de Maggifles, het wandrek met felgekleurde plankjes en tenslotte de Tomado snelkookpan.

Blokker haakte ook handig in op de opkomst van de elektromotor voor huishoudelijke apparaten. Zat moeder nog met de koffiemolen tussen de benen de koffie te malen, de elektrische koffiemolen van Tomado-Moulinex maakte hier een einde aan in 1957. Al snel gevolgd door de elektrische mixer en andere toepassingen. Ook de koelkast, wasmachine en centrifuge gingen deel uitmaken van het aanbod van Blokker. Ter introductie van de Silo-koelkast plaatste Blokker op de Huishoudbeurs in de RAI zeven Volkswagenbusjes met op het dak een Silo-koelkast.

In Den Haag werd een tweede filiaal geopend aan de Leyweg in 1959. Ook Amsterdam krijgt meerdere vestigingen.

In de jaren zeventig groeit het aantal winkels van Blokker spectaculair, elke drie weken een filiaal erbij. Uitgaven aan huishoudelijke zaken hebben echter een verzadiging bereikt, zodat Blokker zijn aanbod uitbreidt met nieuwe artikelen, hebbedingetjes, gadgets en meer kunststofproducten, zoals een kattenbak. Uit het Verre Oosten haalde Blokker artikelen als een allessnijder, een knopenaanzetter en andere bijzonderheden. In 1979 overlijdt een van de grondleggers Albert Blokker, die nog net de bouw van het 75ste filiaal in de Rijswijkse Bogaard meemaakt.

Een groot dieptepunt in de geschiedenis van Blokker was de enorme brand die het magazijn Mijdrecht in 1989, nog geen jaar na opening, volledig in de as legde. De schade bedroeg meer dan 180 miljoen gulden, destijds de grootste brand die Nederland tot dan toe kende.

Voor het vervoer van goederen van de groothandel en fabrieken naar de vele filialen beschikte Blokker over een groot wagenpark van onder andere Daf en Scania. Ook zijn diverse modelvrachtwagens met oplegger van Blokker uitgegeven. Door het faillissement van Blokker lijken ze echter van de aardbodem verdwenen. Als een van onze lezers er nog eentje heeft staan voor mijn verzameling dan houd ik mij aanbevolen!

In de jaren negentig krijgt ook Blokker te maken met de ‘verhuftering’ van het Nederlandse volk. Inbraken en winkeldiefstallen zijn schering en inslag en het personeel wordt regelmatig bedreigd. Soms verbaal maar ook met gebruik van messen, lichamelijk geweld of vuurwapens. Het filiaal in de Bijlmermeer moet in 1992 noodgedwongen definitief de deuren sluiten omdat het doorlopend doelwit is van criminaliteit.

Op het hoogtepunt telde Blokker maar liefst achthonderd filialen. Maar dan gaat het bergafwaarts. Concurrentie van bedrijven als So Low, Action en de Bazar zijn moordend. De huurprijzen van de filialen rijzen de pan uit. Na het overlijden van Jaap Blokker in 2011 gaat het mis, directeuren volgen elkaar in hoog tempo op. De klant ontdekt het online shoppen en laat de winkels van Blokker steeds vaker links liggen. In 2018 worden tweehonderd van de overgebleven zeshonderd winkels gesloten. In 2019 werd Blokker verkocht aan ondernemer Witteveen. Wel bleef men eigenaar van een groot deel van de panden. Corona was de nekslag voor Blokker. BCC, eigendom van Blokker, ging failliet en Blokker kreeg problemen met de Belastingdienst. Per 31 december werden alle filialen van Blokker gesloten en ontstaat er weer leegstand in de winkelcentra. Wel is ervan sprake dat een klein aantal winkels wordt overgenomen. Die ontwikkeling zullen we nauwlettend in de gaten houden.