Dat las de jeugd vroeger…

Worden er in 2021 door de jeugd nog tijdschriften gelezen, of heeft het gamen en internetten die rol overgenomen? Ik neem u mee terug naar de jaren zestig toen ik jeugd was en mijn ouders mijn broer en mij voorzagen van een weekblad. Maar wat lazen we nog meer zestig jaar geleden? Deze keer beperk ik mij tot de stripverhalen.
Een volgende keer behandel ik de jeugdboeken!

In de jaren zestig woonde ik met mijn ouders en broer Frits op de Haagse Meppelweg. Op dinsdag kwam de bladenman van de Margriet, die ook de Donald Duck verspreidde en gooide bij ons de Donald Duck in de bus, waar mijn moeder ons op geabonneerd had. Later nam de P.T.T. de bezorging over. Groot was dan de teleurstelling als de DD niet in de bus lag, maar ’s middags was er een herkansing want in die tijd had de P.T.T. twee bezorgmomenten per dag. Dus zat de DD dan meestal ’s middags wel in de bus. Omdat ik in die tijd aan bronchitis leed, moest ik vaak verzuimen van school en kon dan het kakelverse weekblad als eerste lezen. 

Donald Duck

De eerste uitgave van de Donald Duck (een vrolijk weekblad) verscheen in oktober 1952 en werd in grote oplage gratis verstrekt. Het blad kostte in de losse verkoop 20 cent. Voor abonnees slechts 15 cent. Het allereerste verhaal was Donald Duck als brandweerman. Leuk detail is dat het eerste verhaal niet compleet is, want het plaatje dat Donald naakt het huis uit rent is in het startnummer verwijderd. In de serie ‘de beste verhalen van Donald Duck nummer 1’ is het complete verhaal te lezen. Nu niet meer voor te stellen, maar het blad was half in kleur en half in zwart/wit gedrukt en bevatte 24 pagina’s.  Niet te bevatten dat het blad al 69 jaar uitkomt intussen! Inmiddels kost een los nummer van het blad 3,25 euro.

Taptoe

Mijn buurjongens op de Meppelweg kregen een Katholieke opvoeding en daar viel geen Donald Duck op de mat, maar het weekblad Taptoe. Dit verscheen in 1953 en is tot 2016 uitgegeven. Het eerste exemplaar verscheen, gelijktijdig met het jeugdblad Okki. Op 1 oktober 1953. Het blad had een stichtelijk karakter dat was gebaseerd op het Katholieke geloof, maar dat werd met de jaren steeds minder totdat in 1966 uitgeverij Malmberg het weekblad overnam. Door het afnemen van abonnees is het blad nog een tijd tweewekelijks uitgegeven in plaats van wekelijks, tot het in 2016, na 63 jaar tot een einde kwam.

Fix en Fox

Veel minder bekend is het weekblad Fix en Fox, van de Duitse uitgever en bedenker Rolf Kauka dat in 1959 verscheen, en waar mijn ouders ons ook een abonnement op gaven. Zoals de Donald Duck hoorde bij de uitgever van Margriet, zo hoorde dit bulletin bij het damesblad Eva. Het was een kleurrijk weekblad met de avonturen van de tweeling Fix en Fox, twee rode vossen en hun vriend Lupo die altijd voor problemen zorgde. Het blad bevatte 32 pagina’s in kleur en kostte in de losse verkoop 35 cent. Naast de verhalen van de voornoemde hoofdrolspelers kwam ook uitvinder Knox, een raaf, in beeld en, als tegenhanger van Hiawatha uit de Donald Duck, het indiaantje Tom en klein Beverhart. Ook was er ruimte voor de indianenverhalen van Winnetou en ruimtevaarder Melle kop, die model zou staan voor de M-melkbrigade en de actie: ‘met melk meer mans’ van Joris Driepinter. Helaas werd Fix en Fox lang niet zo populair als Donald Duck en reeds in 1966 kwam er een einde aan de uitgave van dit leuke tijdschrift voor de jeugd.

Het Kinderkompas

Opa en oma van moeders kant waren verzekerd bij de Nationale Levensverzekering bank N.V.  Voor de kinderen gaf de bank een gratis maandblad uit onder de naam Kinderkompas. De uitgave was gevuld met rijk geïllustreerde verhaaltjes en is uitgegeven tot 1970. Toen ging de bank door een fusie op in Nationale Nederlanden. Als wij bij opa en oma op zondag op visite gingen, doken we meteen in het gezellige maandblad. 

Flipje

Stripverhaaltjes die ook heel populair waren bij de jeugd was de stripreeks de avonturen van Flipje van Tiel. Al ver voor mijn geboorte in 1954 had de jamfabrikant de Betuwe Tiel een stripfiguur laten ontwikkelen in de vorm van een Frambozenmannetje  met witte koksmuts. Bij de producten van de Betuwe werden stripstroken toegevoegd die in een apart verkrijgbaar album konden worden geplakt van een kleine 50 cm lengte! Vanaf 1955 werden kleine, vierkante boekjes uitgegeven. Deze spaarden onze ouders voor ons door het Flipje-merkje uit de potten jam te knippen. Uiteindelijk zijn er 46 van dergelijke boekjes uitgegeven, die in een verzamelband konden worden bewaard. De Betuwe is overigens inmiddels overgenomen door Hero.

Sjors en Sjimmie

Sjors was een weekblad dat vanaf 1954 werd uitgegeven door Spaarnestad. Het verscheen onder de naam Sjors van de rebellenclub en kwam voort uit het succes van de Donald Duck. Sjors is bevriend met Sjimmie. De twee kwajongens halen veel kattenkwaad uit en beleven vele avonturen. Tekenaar Piët beeldde Sjimmie, een negroïde jongetje nogal clichématig af, met dik kroeshaar, dikke, vlezige lippen, een rieten rokje, een bot door zijn neus en grote oorbellen. Bovendien praatte hij nogal krom en slecht Nederlands. Robert van der Kroft, die het tekenen in de jaren zeventig overnam heeft van Sjimmie een moderner en slimmer karakter gemaakt. De naam van het tijdschrift veranderde in 1968 naar Sjors. In 1975 is het blad overgegaan naar de Eppo. De verhalen van Sjors en Sjimmie verschenen ook in boekvorm met een volledig op zichzelf staand stripverhaal. Dit zijn tegenwoordig verzamel-objecten.

Tom Poes

Welke in dit overzicht niet mogen ontbreken, zijn de strips van Heer Olivier Bommel en Tom Poes, van Marten Toonder en zijn medewerkers van de Toonder Studio’s. Aanvankelijk tekenden zij vanaf 1941 voor de Telegraaf een ondertekststrip. Zij tekenden tevens jarenlang een weekstrip voor de Donald Duck. Dat deden ze van 1955 tot 1969 in 58 vervolgverhalen. Tussen 1980-1984 zijn er nog 11 verhalen ontwikkeld. Vanaf 1974 zijn de weekstrips als ballonstrips in stripboeken uitgegeven, waarbij het eerste boek in 1974 Tom Poes en de schatscherven was. De stripboeken werden destijds voor 6,75 gulden verkocht maar gaan nu voor een veelvoud van die prijs van de hand.

Jeugdherinneringen

Natuurlijk kan ik nog wel een tijdje doorgaan, want uit de vorige eeuw zijn nog veel meer stripverhalen bekend, zoals de meest bekende Suske en Wiske, maar ook Jan Jans en de Kinderen, Billie Turf, Bessie Turf, Kuifje, de Tina, Rik Ringers, de Smurfen, Asterix en Obelix, Archie, de man van staal, Lucky Luke en Pep. Het is ondoenlijk om die binnen het kader van de ruimte in De Haagse tijden allemaal de revue te laten passeren. Ik hoop u echter met mijn verhaal aan de nodige jeugdherinneringen te hebben geholpen en zal u in een volgend artikel mee terug nemen naar wat jeugdboeken uit de vorige eeuw. Denk daarbij onder andere aan de Kameleon, Pinkeltje en Pietje Bell.

Afbeeldingen komen uit het persoonlijk archief van Ruurd Berendes