Licht in donkere dagen

December is de maand van de lang donkere dagen maar ook de maand van vele festivi­teiten: Sint-Nicolaas, Kerstmis en Oud en Nieuw. Deze feestdagen kennen tal van tradities die we graag in stand houden, kortom een periode van oud naar nieuw.

De intocht van Sint-Nicolaas is de start van een reeks feestelijke momenten. De winkelstraten zijn al een paar weken daarvoor voorzien van sfeerverlichting die ieder jaar weer bewondering oogst. Ook al is het sommige jaren achtereen hetzelfde; zodra de lampjes aangaan, is de december-sfeer voelbaar. Ook de etalages ondergaan een metamor-fose. De winkeliers doen hun best het geheel eerst een sinterklaas-karakter te geven, maar zodra de Goedheiligman naar Spanje is vertrokken worden alle kerstregisters opengetrokken. Niet alleen door de winkeliers zelf maar ook door de winkeliersverenigingen. De concurrentie zorgt voor een competitie van wie de mooiste verlichting en versiering heeft. De binnenstad heeft dan met haar oude gebouwen al ongemerkt een voorsprong. In het Paleiskwartier, het Royal Shopping District, hangt prachtige feestverlichting in de vorm van kroonluchters die niet onderdoen voor de exemplaren die in Wenen hangen. Het geeft de Hoogstraat en omgeving een sfeervol, koninklijk karakter. Anders en apart is de verlichting in de bomen langs de Vijverberg en op het Buitenhof. Die zorgt ’s avonds voor een bijna romantische sfeer. De Passage op haar beurt is met kerst bijna op haar mooist, met guirlandes langs de gevels en in het hart de hoge, versierde kerstboom. 

Dit alles wil niet zeggen dat de winkelgebieden buiten het centrum er saai en verlaten bij liggen, integendeel. De ondernemers daar geven hun straten binnen de bestaande mogelijkheden een feestelijk en uitnodigend aanzien met van gevel tot gevel dan wel enkelvoudige kerstverlichting. Mooie voorbeelden zijn te vinden in het Statenkwartier, de Zeeheldenbuurt, Mariahoeve, Rijswijk en Voorburg. Geen wonder dat veel verpleeg- en verzorgingstehuizen met de hulp van vrijwilligers in december zogenaamde lichtjesavond excursies organiseren. Met busjes worden de bewoners langs de versierde straten en etalages gereden en wordt op diverse punten haltgehouden om van het aanzicht te genieten. Dit tot grote vreugde van de deelnemers die dit anders nooit zouden zien en voor wie dit vaak een feest van herkenning is. Dankbaar werk ook voor de vrijwilligers.

In de wereld mag veel veranderen, zelfs het klimaat, maar wat niet snel zal veranderen is het draaien van de aarde. Dat zorgt ervoor dat de dagen langer en korter worden, iets wat in de Scandinavische landen sterker wordt gevoeld dan bij ons. Geen wonder dat Zweedse inwoners in december - wanneer het vrijwel niet licht wordt - uitkijken naar het moment dat de dagen langer worden. Dat moment mag dan ook groots gevierd worden, wat al ver voor de middeleeuwen gebeurde. Alleen heette het toen Midwinterfeest. Met de komst van het Christendom werd dit feest omgedoopt tot Luciafeest, naar de heilige Sint Lucia. Op haar naamdag, 13 december, zetten meisjes in Zweden brandende kaarsen op hun hoofd en trakteren op taart en zoete broodjes. Zij zingen daarbij speciale Lucia-liedjes. 

Het Luciafeest wordt groots gevierd en is vergelijkbaar met ons Sint-Nicolaasfeest. Wij mogen ons in Den Haag gelukkig prijzen dat de Zweden hun Luciafeest met ons willen delen. Het is dan ook geen verrassing dat ieder jaar op 13 december de burgemeester van Den Haag, samen met de ambassadeur van Zweden, de lichtjes in de door Zweden geschonken kerstboom tegenover Paleis Noordeinde ontsteekt. En eigenlijk is dat ook het moment dat het kerstfeest mag gaan beginnen.

In de aanloop naar Kerstmis is het altijd gezellig druk op straat. Het lijkt wel alsof iedereen dan inkopen doet. Na de cadeautjes op pakjesavond, eigenlijk een feest voor kinderen, is nu Kerstmis een pakjesavond voor groot en klein. Niet alleen voor het uitpakken van cadeautjes maar ook om lekker te eten en samen te zijn met familie. En daar zien we veel tradities komen en gaan. Nog niet zo lang geleden zaten de kerken op kerstavond en kerstochtend helemaal vol. Nu zien we een lichte verschuiving naar het volgen van kerstvieringen op tv. De kersttoespraak van de koning moet ieder jaar qua uitstraling worden aangepast om de aandacht vast te houden. Wat echter blijft, zijn de klassieke kerstprogramma’s als Mr Bean viert Kerstmis, de Sound of Music, Sissi de keizerin en natuurlijk All you need is Love. En dat alles in een gezellig gemaakt huis, al dan niet met kerstboom, kaarsen en verlichtte arrenslee in de tuin.

Niet vergeten mag worden dat juist in deze tijd altijd veel gesproken wordt over degenen die geen kerstfeest kunnen vieren. En of wij er als individu iets aan kunnen doen. Oorlogen worden ver weg uitgevochten, hongersnood wordt elders geleden maar de gevolgen in de vorm van vluchtelingen voelen wij wel. De constante ijveraar voor opvang van daklozen in onze stad is het Leger des Heils. Zij hebben het dan druk en wij zien hen met kerst ook in de stad met hun traditionele collectebus in de vorm van een ketel, hangende in een driepoot. Daar kunnen wij ons medeleven kwijt in de vorm van een donatie.

Het grootste licht in donkere dagen verschijnt met Oud en Nieuw. Ondanks de roep om een vuurwerkverbod is het traditie het jaar af te sluiten met veel knal-en siervuurwerk. De vuurpijlen zorgen voor veel ah’s en oh’s maar ook voor zorgen over de luchtkwaliteit. Na het vuurwerk weten we zeker dat de dagen weer langer en de donkere dagen korter worden.