Vorstelijk ijs

Wilhelmina

Wilhelmina leerde in 1888 rond haar achtste schaatsen. Dat gebeurde eigenlijk stiekem. Haar vader, Koning Willem III, vond deze sport ‘onbetamelijk’ voor jonge meisjes. Maar haar moeder, Koningin Emma, wilde wel dat haar dochtertje leerde schaatsen en zorgde er voor dat ze ongemerkt les kreeg. In haar memoires schrijft Wilhelmina: “Wat herinner ik mij nog duidelijk die eerste keer op het kleine vijvertje in de bloementuin, hoe ik daar stuurloos bengelde aan de handen van een adjudant van vader en daarna achter een slee de grote vijver op ging. Spoedig vond ik schaatsenrijden heerlijk. Natuurlijk zag ik niet één, twee, drie kans deze sport onder de knie te krijgen, en dat ijs behalve glad ook hard is heb ik wel ontdekt.” Haar eerste paar schaatsen, Friese doorlopers, wordt nog steeds bewaard in de Koninklijke
Verzamelingen. 

Juliana

In de eerste wintermaanden van 1917 was het de beurt aan Juliana om te leren schaatsen. Ook zij was toen bijna acht en mocht op het terrein van de Haagssche Ysclub (zo werd dat toen gespeld) haar eerste slagen maken achter een door de club geleverd hekje. Haar moeder schrijft hierover: “Ook zij ging spoedig van deze sport houden en was blij, wanneer er weer een tocht te maken viel.”

Vorstelijk ijs in 1933

In januari 1933 lagen de minimumtemperaturen vanaf de 13e steeds onder nul. Op de 27e bereikte het kwik -12,7 graden. Goede omstandigheden voor een dikke ijslaag. Dat prinses Juliana graag schaatstochten maakte, liet ze op 26 januari van dat jaar zien, ze was toen inmiddels 23. Ze schaatste, samen met twee dames van de hofhouding, van Den Haag naar Maassluis (ongeveer 26 kilometer). Na aankomst liepen ze daar naar de markt, waar een auto klaarstond om ze weer naar Den Haag terug te rijden. Haar moeder bleef die dag dichter bij huis en schaatste op de brede vaart achter Paleis Huis ten Bosch. Een paar dagen later vertrokken moeder en dochter voor een sneeuwvakantie naar Zwitserland. Over al deze gebeurtenissen stonden berichten in de kranten, ook in Het Nieuws van den dag voor Nederlandsch Indië. Blijkbaar werden berichten over vorstelijk ijs ook in de tropen belangrijk gevonden. 

Schaatswedstrijden voor militairen

Koningin Wilhelmina wilde haar enthousiasme voor de schaatssport graag delen met anderen en liet wedstrijden voor de in Den Haag gelegerde militairen organiseren. Ook dat meldt ze in haar memoires: “Later ondernam ik tochten op het ijs en ik liet toen ook wedstrijden houden voor het garnizoen. De ijstijd bracht steeds veel fleur en vrolijkheid voor ons mee.” Ondanks de inmiddels ingevallen dooi, konden op 30 januari 1933 de zogeheten garnizoensschaatswedstrijden plaatsvinden. De koningin en haar dochter waren inmiddels naar Zwitserland afgereisd, maar er was toch koninklijke belangstelling. Vanuit een open auto keek Koningin-Moeder Emma naar de wedstrijden. Behalve Emma was er ook een indrukwekkend gezelschap van generaals en kolonels als bijzonder publiek. De wedstrijden begonnen ’s morgens met het hardrijden over een afstand van 300 meter. Eerst streden de korporaals en manschappen om de prijzen. Daarna was het de beurt aan de onderofficieren en daarna volgde het hardrijden voor officieren. De snelste tijd werd gereden door de Grenadier E. Oosting, die de 300 meter in slechts 34 seconden deed.
’s Middags waren de wedstrijden in het schoonrijden. Dit is een schaatsvorm waarbij niet de snelheid, maar de sierlijkheid van het rijden centraal staat. De rijder beweegt zich in mooie grote bogen en in een vloeiende lijn voorwaarts. Blijkbaar was het schoonrijden meer iets voor de betere kringen, want er waren alleen wedstrijden voor de onderofficieren en daarna voor de officieren. Direct na afloop van de wedstrijden, reikte de adjudant van H.M. de Koningin de prijzen uit. Die waren door de Koningin zelf en door haar moeder ter beschikking gesteld. De adjudant benadrukte dat het de Koningin erg speet dat ze niet zelf bij de wedstrijden kon zijn en hij dankte mede namens haar het organisatiecomité.