Als ik vroeger onenigheid met een van mijn zussen had, kwam het nog wel eens tot een handgemeen. Onze ouders probeerden ons dan uit te leggen dat er betere manieren zijn om ruzies en conflicten op te lossen. Net als mensen, hebben ook landen conflicten. Als die met geweld worden opgelost, is het resultaat meer dan een paar blauwe plekken. Deze ruzies kunnen leiden tot oorlogen. Een van de instituten die zijn opgericht om oorlogen te voorkomen, bestond in april 2021 75 jaar: het Internationaal Gerechtshof. 

Geschillen tussen landen

Geschillen tussen landen kunnen op veel manieren ontstaan. Bijvoorbeeld over de juiste bepaling van de grenzen. Niet alleen op land, ook op zee waar visrechten en de mogelijkheid tot het delven van grondstoffen vaak aantrekkelijk zijn. Een andere grond voor conflicten kan zijn dat een land vindt dat een ander land zich niet aan de bepalingen van een overeenkomst of verdrag houdt. 

Internationaal Gerechtshof

Om geschillen tussen staten te beslechten, is het Internationaal Gerechtshof opgericht, dat is gehuisvest in het Haagse Vredespaleis. Het bestaat uit vijftien rechters uit verschillende landen die voor negen jaar verkozen en herkozen kunnen worden. Omdat het hof een orgaan van de Verenigde Naties is, worden de rechters verkozen door de Algemene Vergadering en de Veiligheidsraad. In het dagblad De Tijd staat in het verslag van de openingsplechtigheid op 18 april 1946: “Een stijlvolle plechtigheid in een weidsche omgeving, waarin de 51 overwinnende naties eerbetoon bewezen aan het recht en de gerechtigheid.” Prinses Juliana en Prins Bernhard waren erbij, net als de burgemeester van Den Haag, De Monchy, die ook mocht spreken. In zijn speech herinnerde hij aan de zware tijd die de bewoners van Den Haag in de oorlog hadden gehad en hij sprak de vreugde van de gemeente uit over de komst van het Internationaal Gerechtshof. 

De rechters van het nieuwe Hof legden allemaal de eed af. Ze waren niet op volle sterkte, want een rechter uit Chili had Den Haag nog niet weten te bereiken. Het Algemeen Dagblad had het over: “Veertien eminente juristen in zwarte gewaden met kanten slabbetjes…”

Walvisvangst

Een voorbeeld van een zaak die het Internationaal Gerechtshof behandeld heeft, gaat over het vangen van walvissen. Er is een internationaal verdrag voor het reguleren van walvisvangst. Kort samengevat hebben landen daarin afgesproken alleen nog walvissen te vangen om onderzoek te kunnen doen. In 2010 kwam er een aanklacht van Australië tegen Japan. De beschuldiging: het aantal walvissen dat Japan ving, was te groot om de wetenschap als doel te hebben. In 2014 was het oordeel: De rechters van het Hof waren het met Australië eens dat het aantal Japanse wetenschappelijke onderzoekspublicaties niet in verhouding stond tot het aantal gedode dieren. 

Na deze uitspraak bleek dat de macht van het Hof ook beperkt is als niet alle partijen zich bij de uitspraak neerleggen. Tot op de dag van vandaag vangen Japanse vissers walvissen en het land heeft in 2019 het verdrag over de walvisvaart opgezegd. 

Film

Gelukkig zijn er ook zaken waar het werk van het hof meer succes heeft. Als je weer wilt weten over het Internationaal Gerechtshof, kun je op YouTube de film bekijken met de titel: Wat is het ICJ? De taken en de activiteiten van het Internationaal Gerechtshof.