Een mooi plekje in de Oranjestraat

Nadat Willem-Alexander in 2013 zijn moeder had opgevolgd als staatshoofd veranderde er weinig in het vertrouwde beeld van Prinsjesdag: de rijtoer in de Gouden Koets met veel publiek langs de route, het uitspreken van de Troonrede in de Ridderzaal en na afloop de ‘balkonscène’ bij Paleis Noordeinde. Uiteraard ‘s middags gevolgd door de aanbieding van de Miljoenennota door de minister van Financiën met het befaamde koffertje. Vanwege het restaureren van de Gouden Koets moesten Willem-Alexander en Maxima vanaf 2016 gebruik gaan maken van de Glazen Koets, een koets die veel ouder is dan de Gouden Koets en in 1826 voor Koning Willem I werd vervaardigd.   

Door het Covid-19 virus verliep in 2020 Prinsjesdag echter anders dan gebruikelijk. Vanwege de onderlinge afstand van 1,5 meter vond de gezamenlijke vergadering van de leden van de Eerste en Tweede Kamer dat jaar plaats in de Grote Kerk, waar ook de Troonrede werd uitgesproken. Koning en koningin kwamen daar rechtstreeks per auto naar toe, publiek was niet welkom. Bewindslieden en Kamerleden werden in kleine busjes van het Binnenhof naar de Grote Kerk gebracht, sommigen gingen vanwege het uitzonderlijk warme weer daar te voet naartoe. Frivole hoedjes maakten plaats voor mondkapjes. Ook ‘s middags bij het aanbieden van de Miljoenen-nota werden de nodige maatregelen in acht genomen. Hoe Prinsjesdag 2021 zal verlopen is lastig te voorspellen zolang het virus nog aanwezig is. De komende jaren zullen de ceremoniën rond Prinsjesdag er sowieso anders uit gaan zien, want vanwege een uitgebreide renovatie van het Binnenhof zal de Ridderzaal jarenlang niet toegankelijk zijn. De restauratie van de Gouden Koets is inmiddels in juni afgerond, de koets is voorlopig te bezichtigen in het Amsterdams Museum.

Ik denk zelf vaak terug aan de jaren 1984-1990 toen ik Prinsjesdag van zeer dichtbij beleefde. Ik werkte in die tijd in een zijstraat van het Noordeinde, vlak bij het werkpaleis van koningin Beatrix. In die jaren waren het steeds manschappen van de luchtmacht die op Prinsjesdag voor een erewacht zorgden en het orkest van de Koninklijke Luchtmacht dat het Wilhelmus speelde als koningin Beatrix en prins Claus van het Paleis Noordeinde vertrokken. De Oranjestraat was de plek waar rond 11.00 uur de bussen van de luchtmacht werden geparkeerd. Het duurde altijd even voor alle muziekinstrumenten uitgeladen waren. De bussen bleven in de Oranjestraat, de manschappen marcheerden vandaar via de Paleisstraat naar het Paleis om zich op te stellen naast de treden van het bordes. Op mijn werkplek zat ik eerste rang en kon dat alles goed volgen en er foto’s van maken. 

De route van de Gouden Koets wordt de avond tevoren altijd al afgezet met dranghekken, maar de laatste afsluiting van het Noordeinde wordt pas op Prinsjesdag om 12.00 uur bij het paleishek neergezet. Vanuit de Oranjestraat kon ik daar dan vrij gemakkelijk nog een mooi plekje zoeken. Grappig om te zien dat de persfotografen in het speciale persvak krukjes en trapjes meenemen om de mooiste foto van het gebeuren te kunnen maken. In 1986 raakte ik in gesprek met de echtgenote van de nieuwe Opperstalmeester, die op die bewuste dag voor de eerste keer verantwoordelijk was voor de goede gang van zaken in de stoet. Net als haar man zat ze natuurlijk ook in spanning of het allemaal goed zou verlopen en ze vertelde mij daar van alles over. Zo is het elke keer weer spannend om met de Gouden Koets de draai door het hek te maken. Daarmee wordt door de koetsiers veel geoefend. Ik stond met haar vooraan bij dat hek van het Paleisplein en wij konden koningin Beatrix en prins Claus van heel dichtbij zien toen de koets door het hek het Noordeinde opdraaide en ze net onze kant opkeken. 

In 1990 verhuisde mijn werkgever naar de Dr. Kuyperstraat. Op mijn nieuwe werkplek zag ik nog wel af en toe koetsiers vanaf de koninklijke stallen met kleinere rijtuigen voorbijrijden - met de paarden moet natuurlijk regelmatig worden geoefend - maar mijn mooie plekje was ik toen kwijt. Ik heb goede herinneringen aan mijn baan in de Oranjestraat maar het gebeuren op Prinsjesdag spant daarbij wel de kroon.