Klooster, kazerne en een pontje

Toen ik in 1990 ging werken in de Dr. Kuyperstraat en een beetje rondwandelde in mijn nieuwe omgeving ontdekte ik dat zich in de buurt een klooster bevond. Op internet zoeken om er meer van te weten te komen was toen natuurlijk nog niet mogelijk. In 1995 nam ik met mijn moeder een kijkje bij de Bosjes van Repelaer en de hofjeswoningen aan het Javalaantje daar vlakbij. Toevallig liepen we toen ook langs dat klooster in de Dr. Kuyperstraat. Tot mijn verrassing stond mijn moeder daar opeens stil en vertelde dat zij er rond 1937 op school had gezeten. 

Toen was dat een rooms-katholieke school voor Nijverheidsonderwijs; de nonnen die lesgaven woonden in het klooster. Mijn moeder vertelde dat het hoofd van de school zo’n aardige non was, heel anders dan de nonnen van wie ze tot dan toe les had gehad op de lagere school en de mulo. De vader van die non had haar eerst over de wereld laten reizen voor ze het definitieve besluit nam om in te treden. Vaag hadden mijn zussen en ik wel eens iets van mijn moeder gehoord over een opleiding huishoudkunde, maar ik had er geen idee van waar ze op school had gezeten. Achteraf realiseer ik me dat ze ons over haar mulojaren ook weinig heeft verteld, haar verhalen gingen vooral over de nonnen van haar lagere school in de Amalia van Solmsstraat die ook woonden in het klooster ernaast. Voor mijn moeder heel vervelend, want ze woonde in dezelfde straat en werd daardoor ook ná schooltijd in de gaten gehouden. 

Bij een kop koffie in de Frederikstraat vertelde mijn moeder mij die middag dat ze er na de mulo huishoudkundige vaardigheden leerde, waar ze later veel plezier van heeft gehad. Zoals dinertjes koken en gasten ontvangen, kinderverzorging en verpleging van zieken in het gezin. Ik vond indertijd een schriftje tussen haar spullen met handgeschreven recepten voor een aantal gerechten en besef nu dat dat vast betrekking had op maaltijden die ze toen leerde koken. Ze vertelde dat ze nogal eens het risico liep om te laat op school te komen. Vanaf de tram kwam ze namelijk langs de (oude) Alexanderkazerne en het Alexanderveld aan de Laan Copes van Cattenburgh (later heette dat stuk Burgemeester Patijnlaan). Soms kon ze daar niet meteen langs, vanwege de soldaten die net de poort uit marcheerden. Of ze had pech bij het pontje naar de Dr. Kuyperstraat (dat nog tot 1969 in gebruik is geweest). 

Bij het doorbladeren van enige fotoalbums kwam ik onlangs de foto’s tegen van die wandeling in 1995. Mijn moeder is in 2002 overleden; ik kan haar dus niets meer vragen over die tijd maar kan nu wel het een en ander opzoeken op internet. Het schoolgebouw annex klooster was nog vrij nieuw toen mijn moeder er les kreeg (gebouwd in 1934). Tot 1970 waren er Zusters van de ‘sociëteit Jezus, Maria, Jozef’ gehuisvest, tegenwoordig is het een Russisch-orthodox vrouwenklooster. Kort na mamma’s schoolperiode is de Alexanderkazerne verplaatst naar nieuwbouw aan de Waalsdorperweg/ hoek Van Alkemadelaan. Dat was in 1938, de gebouwen van de ‘Oude Alex’ werden echter pas afgebroken in 1971. Op het oude exercitieveld is in 1953 het stadhuis aan de Burgemeester De Monchyplein gebouwd, in de volksmond toen het ‘nieuwe’ stadhuis genoemd. In 1995 werd dat stadhuis vervangen door het ‘IJspaleis’ aan het Spui. Ik ben nog in het bezit van een oude plattegrond van Den Haag die dateert van vóór 1938 en waarop Alexanderkazerne en Alexanderveld nog op hun oude locaties zijn terug te vinden. Als je nu het drukke verkeer bij de Dr. Kuyperstraat ziet, is het haast niet voor te stellen dat er pas in 1969 een dam kwam in de Koninginnegracht. In 2015 is die vervangen door een brug, zodat er nu weer een doorvaart naar Scheveningen mogelijk is. Vooral in de buurt van de oude Alexanderkazerne doet weinig meer denken aan de situatie die mijn moeder daar nog meemaakte in die jaren vlak voor 1938. De plek is nu volgebouwd met appartementen (Couperusduin).